Ekrem Demirli yazıları - Lacivert Dergi

Ekrem Demirli

MODERN DÜNYANIN AYIRICI NİTELİĞİ OLARAK MESLEK VE ÜRETİM: HAYATIN ANLAMI BİR İŞE YARAMAK MIDIR?

09 Nisan Çarşamba2025 'Karşılaştırma' yöntemi yazı yazarken verimli bakış açıları sunar, konunun birçok yönünü ortaya çıkarmaya katkı sağlar lakin karşılaştırma yaparken iki tarafı eşit ölçüde en azından birbirine yakın şekilde...

VEFATININ 751. YILINDA BÜYÜK METAFİZİKÇİ SADREDDİN KONEVÎ‘Yİ ANARKEN

28 Mart Cuma2025 DÜRÜLMÜŞ ÇADIRIN ARDINDAKİ ZAYIF IŞIK Bu topraklar üzerinde yaşamış en büyük metafizikçi, en etkili eserlerin yazarı, en önemli düşünür, hiç kuşkusuz Sadreddin Konevî 'dir. Konevî ve başta hocası, sonra...

GEÇMİŞ İLE MODERN DÜNYANIN ÜSLUP BİRLİĞİ: HER ŞEY DEĞİŞİRKEN SABİT KALAN BAĞNAZLIK

10 Mart Pazartesi2025 Düşünce ile dil bilhassa düşüncenin açıklandığı-savunulduğu üslup arasındaki ilişkiyi düşüncenin seviyesini gösteren bir ölçüt olarak görmek istesek, üsluptaki sabit ve değişmez yapıya göre, düşünce alanında...

AMERİKA VE AHLAKİ ÖNDERLİK MESELESİ

02 Aralık Pazartesi2024 Başlığı okuyan izan sahibi birçok insan "Ne zaman ahlaki önder olmuştu da şimdi kaybediyor?" diye haklı bir serzenişte bulunabilir. Bu serzenişte onlara katılsam bile, öyle veya böyle tarihsiz olmanın...

AİLE VE EVLAT: ÇEKİRDEK AİLE SORUNU ÜZERİNE BİR MÜLAHAZA

21 Ekim Pazartesi2024 İlahi kelamda insana yüklenen “emanet”i anlayabileceğimiz en gerçek anlardan biri “ebeveyn” olduğumuz andır. Balzac’ın “Baba oldum Tanrı’yı anladım” mealindeki sözü, ebeveyn olmak ile insanın üstlendiği ötekinin sorumluluğunun ağırlığını hatırlatır.

BAZEN FANATİK OLMAK İYİLİK OLABİLİR!

13 Ağustos Salı2024 Fanatik tabirini modern dünyanın öteki dünyaları ehlileştirmesinin aracı olarak görmek gerekir. Modern dünya dine ve geleneksel değerlere onların bütün iddialarını iptal eden dayatmalarda bulunuyor, onları maskaraya döndürmeye çalışıyor. Hristiyanlığın modern dünya içinde getirildiği hal bu maskaralık iken görece buna direnen İslam ise “fanatik” ve “deli” sayılıyor.

İNSAN NİÇİN ŞAHİT ARAR?

26 Haziran Çarşamba2024 Bunca bilinme, görünme ihtimaline karşılık insanların yaşadıkları büyük memnuniyetsizlik ve hayal kırıklıklarının (intiharlar) en önemli nedeni ifşanın -insanı göstermek ve ona şahit bulmak yerine- “özneyi örtmek” şeklinde bir neticeyle amacı yok etmiş olmasıdır.

RAMAZAN KÜLTÜRÜYLE ORUCU UNUTMAK

17 Nisan Çarşamba2024 Oruç, gücünün ve iştahının kırılmasıyla bedenin ruh üzerindeki etkisini azaltmak amacıyla yapılan ibadettir. İştahın iki göstergesi olan mide ve kan gücünün kırılmasıyla bedenin ruh üzerindeki baskısını azaltmak orucun gayesini teşkil eder.

BATI NERESİDİR VE İSLAM NERELİDİR?

25 Ocak Perşembe2024 Batı daha çok bir dünya görüşüne, dünyanın kendisine göre şekil alması gereken bir idealler bütününe, insan zihninin nihai yetkinliğini teşkil eden bir perspektife atıf yapan bir tabirdir. Günümüzde tartışmamız gereken, “Batı tanımı geride dünyanın kalan kısmı için bir alternatif teşkil edebilecek bir Doğu bırakmış mıdır, bırakmamış mıdır” sorusudur.

YAHUDİLİK MUHARREF OLMASAYDI NE DEĞİŞİRDİ: TAHRİF VE NESİH ÜZERİNDEN DİNLERİ DÜŞÜNMEK

29 Aralık Cuma2023 Yahudilik ile Hristiyanlığa bakarken Müslüman toplumun perspektifine hâkim olan ana kavram, her ikisinin tahrif edilmiş ve hakikatlerini yitirmiş dinler olduğunu belirten "tahrif" kavramıdır. Tahrif ve...

GÖRÜNENİ GÖRÜNMEYEN KISMIYLA TANIMAK VEYA DÜNYANIN CİLASININ DÖKÜLMESİ: BU FENOMENİN NUMENİ NEREDE?

19 Aralık Salı2023 Kartezyen felsefenin etkisiyle sistematik metafizik eleştiriyi temel amaç haline getiren Kant felsefesinin akabinde yazılan metinlerin odağındaki en etkili kelimelerden/kavramlardan biri "fenomen"dir....

BEDEN İLE RUH: MAZİDEKİ BİR TARTIŞMANIN KÜLLERİNE ÜFLEMEK

19 Eylül Salı2023 İnsanın ahlaklanması ruh ile beden arasındaki zıtlıktan, ruhun değerleri ile bedenin arzuları arasındaki çelişkilerden doğar. İslam tasavvuf geleneğinde bu durum at, merkep gibi hayvanlar ile onlara binen süvari benzetmesiyle izah edilir. Süvarinin atı yönetebilmesi ruhun bedene hâkimiyeti anlamına gelir. İnsanın ahlaklanması ruh ile beden arasındaki zıtlıktan, ruhun değerleri ile bedenin arzuları arasındaki çelişkilerden doğar. İslam tasavvuf geleneğinde bu durum at, merkep gibi hayvanlar ile onlara binen süvari benzetmesiyle izah edilir. Süvarinin atı yönetebilmesi ruhun bedene hâkimiyeti anlamına gelir.

SİHİRLİ BİR KELİME OLARAK ENERJİ: BELİRSİZ KELİMELERLE İLETIŞİM SORUNU VEYA ANLAŞMADAN KONUŞMA ARZUSU

17 Mayıs Çarşamba2023 Herhangi bir şey ötekinden mutlak anlamda izole edilemez, her şey bir şekilde ötekiyle ilişkilidir. Büyük metafizikçi Konevi'nin ifadesiyle, bir şey, bilfiil bir şey iken bil kuvve ötekini ihtiva eder...

İNSAN VE MEKÂN: MEMLEKET ONTOLOJİSİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

17 Nisan Pazartesi2023 Tasavvuf düşüncesinde beden insan ruhunun mekânı olarak kabul edilir. Beden ruhun memleketidir ve beden ile ruhun ilişkisini yurt ile yurda yerleşen arasındaki ilişki gibi tasavvur etmek gerekir.

NEREYE GİDİYOR DÜNYA: AĞIR ÇAĞLARDAN KOŞAN ZAMANA DOĞRU

23 Mart Perşembe2023 Geçmişe özlem ve hadiselerin yenilenmesine tereddütle yaklaşma duygusunun insan doğasındaki köklerini tahlil ederken karşılaştığım en hoş örneklerden biri Arap edebiyatının Hz. Âdem'e nispet ettiği bir...

TÜKETİM ARZUSUNUN GİZLEDİĞİ: MODERN İNSAN, ÜRETMEK VE HAYATIN UNUTULMASI

20 Ocak Cuma2023 Eski ahlak kitaplarında zikredilen birçok örnek modern insana tuhaf gelir, tam olarak neden söz edildiğini anlamak veya söylenen karşısında ikna olmak mümkün olmaz. Bu örnekler arasında en garip olanı...

ELEŞTİRİ VE MÜŞKÜLPESENTLİK: MÜSLÜMAN TOPLUMDA DÜŞÜNCE HAYATI VE ELEŞTİRİ

19 Aralık Pazartesi2022 Eleştiri herhangi bir ürünün veya düşüncenin iyiliğini izhar etmek üzere yapılır veya yapılmalıdır. "Eleştiri bir sevgiden doğmalıdır" derken George Steiner bunu kast etmiş olmalıdır. Steiner bunu "doğmalıdır"...

İRADEYİ MUSİKİNİN ETKİSİNDEN KORUYABİLMEK: İBADET HAYATINDA MUSİKİNİN İŞLEVİ

21 Ekim Cuma2022 İki alan çağımızda geçmiş zamanlara göre yaygın bir meşruiyete mazhar olmuş, kadim dünyadaki görece durumlarına kıyasla daha tartışılmaz ve eleştirilemez paye kazanmıştır. Bunlardan biri bilimler arasında...

LAKAPLARLA YÖNETMEK: GÖRÜNTÜ VE ALGIDA KAYBOLAN BEN

18 Ağustos Perşembe2022 İbnü'l-Arabi Fütuhat'ta Kabe'yi tavaf ederken yaşadığı garip bir hali aktarır. Ona göre garip olmasa bile çağdaş okurun inanmakta güçlük çekebileceği bir hadiseyi aktarır desek daha doğru anlatmış olabiliriz...

SÜBJEKTİF DİN TELAKKİSİ

04 Temmuz Pazartesi2022 İbn Sina Tanrı'yı bilmenin imkanından söz ederken "Tanrı'nın mertebesi herkesin varabileceği bir yer olamayacak kadar yücedir" dedikten sonra başka bir söz daha söyler ki, dini ve ahlaki hayatta insanları...

EYLEMSİZLİK HALİNDE TEFEKKÜR: NİÇİN ORUÇ TUTARIZ?

18 Nisan Pazartesi2022 İnsan yemek, içmek ve cinsellikten uzaklamakla kim olduğunu yeniden düşünmeye çalışır, yeryüzündeki varlığını bir kez de yemeksiz ve cinselliksiz düşünür. Orucun yeğane amacı kurbiyet, yani hakk'a yakınlıktır.

Kesinlik ve Sabit Değer Arayışı İnsanlığın Mağarası mıdır?

19 Ocak Çarşamba2022 Mağaranın” dışına çıkma cesareti veren şey, gerçeklik hakkındaki kesinlik umudumuzdur; insan ancak öyle bir bilgi için “mağaradan” çıkabilir.

Görünmek Arzusu: Algı ve Gerçeklik Arasında Sıkışan Benlikler

28 Aralık Salı2021 Gerçek iktidar ancak gerçek var oluş yolunda bulunabilir. Tasavvufun en önemli ilkelerinden birini teşkil eden melamet tam da budur: Melamet insanın hakikate giden yolculuğunda imajları aşarak mutlak ferdiyete gidebilecek cesareti göstermektir.

Masallarda Dile Gelen Hakikat: Mümkün Dünya Anlatısı Olarak Masallar

17 Kasım Çarşamba2021 Öteden beri düşünürler evrenin varlığını imkân ve zorunluluk üzerinden açıklamak istemiştir. Bu kavramlaştırma Tanrı'nın varlığını mümkün varlıklar üzerinden açıklayarak âlemi O'nun cömertliğinin ürünü...

Doğayı bencilce savunmak: Yeni bir sözleşme mümkün müdür?

20 Eylül Pazartesi2021 Modernleşme ile birlikte bozulan insan-doğa “nikâhı” yerini saygısız ve şehvet esaslı bir ilişki türüne bırakmış, insanın doğa ile ilişkisi ahlaki muhtevadan koparak bir tahakküm ve istilaya dönmüştür.

İslam geleneğinde çağdaş kavramları bulabilir miyiz?

17 Ağustos Salı2021 Müslüman düşüncenin kelimenin hakiki anlamıyla yeni ve kapsamlı içti hatlara ihti yacı vardır. Müslümanların yaşadıkları dünyada ahlak, hukuk ve siyasetle ilişkilerini sahici ve tutarlı bir şekilde tesis etmeden bireysel kimliklerini korumaları söz konusu olmayacaktır.

Allah'ın varlığı meselesi üzerine düşünmek: Allah'ın varlığının ispatı mümkün müdür?

18 Mayıs Salı2021 Günümüzdeki büyük sorun şudur: Dindarlık insanlar arasında süratle yaygınlaşırken entelektüel ortamlarda neredeyse en zayıf dönemini yaşamaktadır. Bu çelişkinin aşılması mümkün görünmüyor, fakat daha makul bir seviyede tutulması mutlak bir zarurettir.

Yunus’un şiirinde vahdet-i vücud anlayışı bulunabilir mi?

20 Nisan Salı2021 Yunus’un aşk anlayışında dikkatimizi çeken esas yön ezeli insan fikridir. Onu bir metafizikçi düşünür kılan veya o düşünceye yaklaştıran ana tavır burada tebarüz eder: Ezeli insan fikri! Peki, niçin aşk? Çünkü aşk bir ağacın kökleri ile dalları arasındaki bağın anlatımıydı.

Bir cesaret tanımı: Korkmaktan korkmadan duyguları yönetebilmek

17 Şubat Çarşamba2021 Her birimiz durmak ile gitmek arasında sınanırız. Hayatı ikilem içinde yaşarız gerçekte, Hz. Musa’nın yaşadığı her birimizin ömründe defalarca tecrübe ettiğidir: Durmak ile gitmek arasında denendiğimiz her durumda Musa’nın annesiyizdir

Modern dünyada dindarlık: Dinler altın çağlarını yaşıyor olabilir mi?

02 Şubat Salı2021 Din modernleşme ile birlikte daha geniş bir yayılma hızına kavuştu, toplumlar dinleriyle tanışma sürecine girdi: Daha önce dindar idiler, şimdi bilgili dindar olmaya başladılar. Dinin bu gelişim süreci “arızi” bir durum veya bir yanılsama değilse, bir paradoks ile karşı karşıyayız: Din bugün bütün dünyada altın çağını yaşıyor olabilir.

YENİ YAZILAR

Eda Dikmen

“Çin’de üç gün boyunca bilgisayar başında kalan bir kişi hayatını kaybetti”, “Romanya’da dokuz gün video oyunu oynayan bir genç hastanelik oldu” gibi haberler artık olağan gündemin bir parçasına dönüştü. Eskiden akla gelen ilk bağımlılık türleri uyuşturucu, alkol ya da sigara gibi kimyasal bağımlılıklarken, artık dijitalleşmenin etkisi ve değişen tüketim alışkanlıklarımızla birlikte iptilalar hayli çeşitlendi. İnsanları bunlara sürükleyen sebepler de öyle. Günümüzde insanlar, beğeni almak, ilgi görmek, kendini kanıtlamak ya da anlık hazza ulaşmak için davranışsal bağımlılıkların içerisine sürükleniyor. Üstelik pek çok kimse bu eğilim ve alışkanlıklarının iptila boyutuna vardığını kabullenmek istemiyor. Ancak sosyal medya, adrenalin tutkusu, alışveriş, çevrimiçi kumar, şeker tüketimi, estetik takıntılar ve aşırı spor yapma gibi tutkular günümüzde bağımlılık haline gelmiş durumda. Modern zamanların getirdiği bu bağımlılık türlerinden birkaçını sizler için inceledik.

Dursun Ali Tökel

Dursun Ali Tökel anlatıyor… Evlendiğinde öğretmenmiş. Eşi de çok varlıklı bir Rize ailesinin kızı. Hoca, kayınpederine dönüp, “Baba ben kendi halinde bir öğretmenim, sonra sorun çıkmasın” diyor. Kayınpederi de hocaya dönüp “Bende para çoktur, bana adam lazumdur.” diyor. Bir acayip güzel adam Dursun Ali Tökel Hoca. Kendine has bir üslubu var. Ne konuşursa konuşsun kendisini can kulağıyla dinletiyor. Röportaj teklifinde bulunmak için aradığımda oldukça samimi bir şekilde icabet etti teklifime. Hoca neredeyse sorular sormama bile fırsat vermedi. Röportajlarımı okuyup, söylenenlerden başka nasıl bir katkı sunarım diye ciddi bir zihni hazırlıkla karşıladı beni. Laf lafı kendiliğinden açtı hülasa. Oldukça nitelikli upuzun bir konuşmadanaşağıda aktaracaklarımı derlemek hiç kolay olmadı doğrusu…

Cengiz Alğan

ABD Başkanı Trump'ın ikinci dönemi fırtınalı başladı. Göreve gelir gelmez, iç ve dış politikada atmaya başladığı adımlar ve şova dönüştürerek imzaladığı kararnameler, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere...

Lacivert Yazı İşleri

Satoko Boz/ Öğretmen Merak duygum beni İslam'la tanıştırdı İslam'a doğru yolculuğunuzu merak ediyorum. Japonya'da doğup büyüdünüz, Müslüman olmadan önce İslam'a karşı bakışınız nasıldı? Japonya'da...

Birol Biçer

Her şeyin her an ulaşılabilir olduğu bir zamandayız. Sadece telefonumuzdan öğle yemeği sipariş edebilir, spor bahisleri oynayabilir, gazete okuyabilir, film izleyebilir, sosyalleşebilir, alışveriş yapabilir, bir yabancıyla sohbet edebilir ya da oyun oynayabiliriz. İstersek hoş olmayan şeyler bile yapabiliriz. Ancak bu kolay ulaşılabilirlik yeni alışkanlıkların, hatta giderek bağımlılıkların da yolunu açıyor. Modern teknolojilerle, zamanın getirdiği imkânlarla eski alışkanlıklara ulaşım kolaylaştığı gibi dünya şimdi yeni alışkanlıkların, yeni nesil bağımlılıkların yaygınlaşmasına da şahit oluyor. Ulaşması kolaylaştıkça bunların yerleşmesi de o denli kolaylaşıyor. Ancak ister eski tarz olsun ister yeni nesil olsun bağımlılık söz konusu olduğunda sorunun anahtarı bazı kilit kavramları idrak edebilme becerimizde yatıyor: Ölçü, denge, nefse hâkimiyet, irade ve sorumluluk duygusu.

Şirin Pancaroğlu

Arp ile ilkokuldan sonra İstanbul'da konservatuara kabul alındıktan sonra "seni arp bölümüne seçtik" denilmesiyle karşılaştım diyebilirim. Öncesinde arpla ilgili tek fikrim o zamanlarda televizyondaki...

Devrim Danyal

Teknoloji her geçen gün daha fazla hayatımıza entegre olurken bazı alanlarda ciddi etik ve yasal sorunları da beraberinde getiriyor. Evlerimizde sabit ya da ellerimizde mobil olarak 7/24 teknolojinin avantajlarını...

Najla Tammy Kepler:

ABD’li yazar Najla Tammy Kepler, Teksaslı inançlı Hristiyan bir ailenin mensubu olarak geçirdiği 19 senenin ardından 1991 yılında İslamiyet’i kabul etti ve ülkemize yerleşmeye karar verdi. 20 yıldır Türkiye’de yaşayan Najla Hanım’ın Teksas’ta başlayıp Türkiye’ye uzanan hayatını merak ettik ve hikayesini kendisinden dinledik. Hidayete erme sürecini, ilk orucunu, ülkemizde gördüğü Ramazan geleneklerini ve iki farklı kültürde şahit olduğu Ramazan yaşantısını Lacivert’e anlatan Najla Hanım “İlk Ramazanımı çok seviyorum. Bir yere ait olduğumu, Allah’a ait olduğumu, bir topluluğa ait olduğumu, artık evrensel bir ümmetim olduğunu hissettirmişti” diyor.

Mehmet Büyükçorak

Geçtiğimiz aylarda, Montreal Üniversitesi psikoloji bölümü uzmanlarından ve dünyanın önde gelen cinsellik ve pornografi araştırmacılarından Dr. Beata Böthe ve ekibinin uluslararası arenada yaptığı kapsamlı...

Kinyas Tekin

Kumarı, kısaca para veya başka kazançlar için şans oyunları oynama davranışı olarak tanımlayabiliriz. Çok uzun bir geçmişe sahip olan kumar, dünyadaki birçok kültürde yer alır. Tarihsel süreç içinde kumar...

BİZE ULAŞIN