Ekrem Demirli yazıları - Lacivert Dergi

Ekrem Demirli

NEREYE GİDİYOR DÜNYA: AĞIR ÇAĞLARDAN KOŞAN ZAMANA DOĞRU

23 Mart Perşembe2023 Geçmişe özlem ve hadiselerin yenilenmesine tereddütle yaklaşma duygusunun insan doğasındaki köklerini tahlil ederken karşılaştığım en hoş örneklerden biri Arap edebiyatının Hz. Âdem'e nispet ettiği bir...

TÜKETİM ARZUSUNUN GİZLEDİĞİ: MODERN İNSAN, ÜRETMEK VE HAYATIN UNUTULMASI

20 Ocak Cuma2023 Eski ahlak kitaplarında zikredilen birçok örnek modern insana tuhaf gelir, tam olarak neden söz edildiğini anlamak veya söylenen karşısında ikna olmak mümkün olmaz. Bu örnekler arasında en garip olanı...

ELEŞTİRİ VE MÜŞKÜLPESENTLİK: MÜSLÜMAN TOPLUMDA DÜŞÜNCE HAYATI VE ELEŞTİRİ

19 Aralık Pazartesi2022 Eleştiri herhangi bir ürünün veya düşüncenin iyiliğini izhar etmek üzere yapılır veya yapılmalıdır. "Eleştiri bir sevgiden doğmalıdır" derken George Steiner bunu kast etmiş olmalıdır. Steiner bunu "doğmalıdır"...

İRADEYİ MUSİKİNİN ETKİSİNDEN KORUYABİLMEK: İBADET HAYATINDA MUSİKİNİN İŞLEVİ

21 Ekim Cuma2022 İki alan çağımızda geçmiş zamanlara göre yaygın bir meşruiyete mazhar olmuş, kadim dünyadaki görece durumlarına kıyasla daha tartışılmaz ve eleştirilemez paye kazanmıştır. Bunlardan biri bilimler arasında...

LAKAPLARLA YÖNETMEK: GÖRÜNTÜ VE ALGIDA KAYBOLAN BEN

18 Ağustos Perşembe2022 İbnü'l-Arabi Fütuhat'ta Kabe'yi tavaf ederken yaşadığı garip bir hali aktarır. Ona göre garip olmasa bile çağdaş okurun inanmakta güçlük çekebileceği bir hadiseyi aktarır desek daha doğru anlatmış olabiliriz...

SÜBJEKTİF DİN TELAKKİSİ

04 Temmuz Pazartesi2022 İbn Sina Tanrı'yı bilmenin imkanından söz ederken "Tanrı'nın mertebesi herkesin varabileceği bir yer olamayacak kadar yücedir" dedikten sonra başka bir söz daha söyler ki, dini ve ahlaki hayatta insanları...

EYLEMSİZLİK HALİNDE TEFEKKÜR: NİÇİN ORUÇ TUTARIZ?

18 Nisan Pazartesi2022 İnsan yemek, içmek ve cinsellikten uzaklamakla kim olduğunu yeniden düşünmeye çalışır, yeryüzündeki varlığını bir kez de yemeksiz ve cinselliksiz düşünür. Orucun yeğane amacı kurbiyet, yani hakk'a yakınlıktır.

Kesinlik ve Sabit Değer Arayışı İnsanlığın Mağarası mıdır?

19 Ocak Çarşamba2022 Mağaranın” dışına çıkma cesareti veren şey, gerçeklik hakkındaki kesinlik umudumuzdur; insan ancak öyle bir bilgi için “mağaradan” çıkabilir.

Görünmek Arzusu: Algı ve Gerçeklik Arasında Sıkışan Benlikler

28 Aralık Salı2021 Gerçek iktidar ancak gerçek var oluş yolunda bulunabilir. Tasavvufun en önemli ilkelerinden birini teşkil eden melamet tam da budur: Melamet insanın hakikate giden yolculuğunda imajları aşarak mutlak ferdiyete gidebilecek cesareti göstermektir.

Masallarda Dile Gelen Hakikat: Mümkün Dünya Anlatısı Olarak Masallar

17 Kasım Çarşamba2021 Öteden beri düşünürler evrenin varlığını imkân ve zorunluluk üzerinden açıklamak istemiştir. Bu kavramlaştırma Tanrı'nın varlığını mümkün varlıklar üzerinden açıklayarak âlemi O'nun cömertliğinin ürünü...

Doğayı bencilce savunmak: Yeni bir sözleşme mümkün müdür?

20 Eylül Pazartesi2021 Modernleşme ile birlikte bozulan insan-doğa “nikâhı” yerini saygısız ve şehvet esaslı bir ilişki türüne bırakmış, insanın doğa ile ilişkisi ahlaki muhtevadan koparak bir tahakküm ve istilaya dönmüştür.

İslam geleneğinde çağdaş kavramları bulabilir miyiz?

17 Ağustos Salı2021 Müslüman düşüncenin kelimenin hakiki anlamıyla yeni ve kapsamlı içti hatlara ihti yacı vardır. Müslümanların yaşadıkları dünyada ahlak, hukuk ve siyasetle ilişkilerini sahici ve tutarlı bir şekilde tesis etmeden bireysel kimliklerini korumaları söz konusu olmayacaktır.

Allah'ın varlığı meselesi üzerine düşünmek: Allah'ın varlığının ispatı mümkün müdür?

18 Mayıs Salı2021 Günümüzdeki büyük sorun şudur: Dindarlık insanlar arasında süratle yaygınlaşırken entelektüel ortamlarda neredeyse en zayıf dönemini yaşamaktadır. Bu çelişkinin aşılması mümkün görünmüyor, fakat daha makul bir seviyede tutulması mutlak bir zarurettir.

Yunus’un şiirinde vahdet-i vücud anlayışı bulunabilir mi?

20 Nisan Salı2021 Yunus’un aşk anlayışında dikkatimizi çeken esas yön ezeli insan fikridir. Onu bir metafizikçi düşünür kılan veya o düşünceye yaklaştıran ana tavır burada tebarüz eder: Ezeli insan fikri! Peki, niçin aşk? Çünkü aşk bir ağacın kökleri ile dalları arasındaki bağın anlatımıydı.

Bir cesaret tanımı: Korkmaktan korkmadan duyguları yönetebilmek

17 Şubat Çarşamba2021 Her birimiz durmak ile gitmek arasında sınanırız. Hayatı ikilem içinde yaşarız gerçekte, Hz. Musa’nın yaşadığı her birimizin ömründe defalarca tecrübe ettiğidir: Durmak ile gitmek arasında denendiğimiz her durumda Musa’nın annesiyizdir

Modern dünyada dindarlık: Dinler altın çağlarını yaşıyor olabilir mi?

02 Şubat Salı2021 Din modernleşme ile birlikte daha geniş bir yayılma hızına kavuştu, toplumlar dinleriyle tanışma sürecine girdi: Daha önce dindar idiler, şimdi bilgili dindar olmaya başladılar. Dinin bu gelişim süreci “arızi” bir durum veya bir yanılsama değilse, bir paradoks ile karşı karşıyayız: Din bugün bütün dünyada altın çağını yaşıyor olabilir.

Müslüman dünyada evrensel başarı sorunu ve entelektüel savrulmalar

15 Aralık Salı2020 Konu veya alan ne olursa olsun evrensel başarı listesine girebilecek isimlerden yoksunluk Müslüman toplumları asrın dışına iteliyor. Herhangi bir alanda “evrensel” isimler çıkarmadaki başarısızlıklar kaderimiz olduğu sürece “fobik” görüleceğimiz kesindir.

Himmeti buğdaya döndürmek: Tasavvuf ve iktidar arzusu

17 Kasım Salı2020 Din bize erdemlere erdikten sonra daha önce bir kere terk ettiğimiz iktidara tekrar dönmemeyi salik verir; çünkü dindarlikla yapilabilecek en kötü iş, dünyevi bir iktidar inşa etmek ve güç devşirmektir. Bu yüzden hemen bütün peygamberler “sizden bir şey istemiyorum” diyerek tebliğe başlar.

Dört yıl sonra 15 Temmuz şehitlerini yad ederken: İhaneti kader görmemek

17 Temmuz Cuma2020 15 Temmuz, ülkemizin “kilid-i mülk-i İslam” (İslam ülkesinin kilidi) olduğu gecenin adıdır. O kilit açılsaydı İslam memleketi düşecek, kilit korunduğunda istikbale umutla bakabilecekti.

Adem ve Havva meselesi hakkında: Metafizik olmadan cinsiyet meselesi konuşulabilir mi?

11 Haziran Perşembe2020 Din üzerinde düşünenlerin “meleklerin cinsiyetini tartışan rahipler” hâline gelmek korkusu dinin kadim konularını ele almayı engelliyor. Her ne olursa olsun insan sorununu ele alabileceğimiz çerçeve kadın-erkek meselesini metafizik zeminde yorumlayabileceğimiz çerçeve olacaktır. Böyle yapabilirsek kadın-erkek olmanın anlamını ve imkânlarını konuşma zemini bulabiliriz.

İnsanın en büyük ailesi: Tabiat ve evrensel akrabalıklar

18 Mayıs Pazartesi2020 Bir insanın doğumu evrenin var olması mesabesinde büyük bir mucize ve benzersiz hadisedir çünkü insan evrenin anlamı ve ruhudur.

Helal ile haram nasıl ayrışır: Hükümleri ahlak yoluyla öğrenmek

13 Nisan Pazartesi2020 Helal rızık Allah’a giden yolun azığı hâline gelerek takva ile özdeşleşir: ‘Azık alın! Dikkat edin en hayırlı azık takvadır.’

Mehdi ve Mesih inancı çerçevesinde İnsanın ölümü dünyanın ölümüdür

12 Mart Perşembe2020 Hz. Peygamber “ahir zaman nebisi” olarak nitelenince, kıyamete bir tarih kondu; kopacağı vakti değil, kopmaya başladığı vakti onunla bildik. Hadislerde ve dinî metinlerde öyle bir kıyamet tasavvuru işlenir ki neredeyse “eli kulağında” diyebileceğimiz bir durum söz konusudur.

Geleneksel tıbbı nebevi saymak mümkün mü?

17 Şubat Pazartesi2020 Modern tıbba ‘muhalefet’ ve ‘kayıt dışı tıp’ insanları sürekli kuşkucu kılıyor; modern tıbbın iddialarına karşılık geleneklere dönme arzusu güçleniyor. Bu tavır doğru mudur, değil midir, ayrı bir mesele! Asıl sorunlardan biri modern tıbbın “dinî” gerekçeler üzerinden eleştirilmesidir.

Tanrı ideal güzelliktir

14 Ocak Salı2020 Güzellik var olmamız, inayete ve lütfa mazhar olmamız, varlığı bilmemiz ve görmemiz demektir. Ezelden aşina olduğumuz güzellik bilgisi, en güzeli ve en mükemmeli bulalım diye bize ihsan edilmış yol azığıdır.

“Filin bütünü”nü görene övgü olarak Mevlâna’yı okumak

16 Aralık Pazartesi2019 Mevlâna telakkimiz hikâye anlatan bir dede ile hazır cevaplarıyla imdada yetişen bir söz ustası arasında gider gelir. Mevlâna üzerindeki ilgide, bilginin yerini duygunun alması büyük düşünürün zihin dünyasını şekillendiren mirası hesaba katmamamızdan kaynaklanır.

Ergenekon destanını okuma denemesi (2): Dağın demirinden şehir kurmak

25 Kasım Pazartesi2019 Kendini tanıyan insan en güçlü insandır çünkü aradığını bulmuş, gayesine ermiş, arzularını yönetebilmiş, saadete nail olmuştur. Böyle bir insan gerçek hükümdar, İbn Sina’nın ifadesiyle “yeryüzünün sultanı”, sufilerin ifadesiyle ise “hakiki insan”dır.

Ergenekon destanını okuma denemesi (1): Dağları aşarak millet olabilmek

30 Ekim Çarşamba2019 Modern yaklaşımlar, destanların abartılı anlatımlarının ve “basit” dillerinin ötesinde saklanan hakikati izhar ederek, insanın yeryüzündeki serüveninin zamanı ve mekânı aşan boyutlarını bize gösterdi. Destanlarda anlatılan her birimizin bireysel ve müşterek kaderidir.

Ergenekon Destanını Okuma Denemesi (1): Dağları aşarak millet olabilmek

09 Ekim Çarşamba2019 Modern yaklaşımlar, destanların abartılı anlatımlarının ve “basit” dillerinin ötesinde saklanan hakikati izhar ederek, insanın yeryüzündeki serüveninin zamanı ve mekânı aşan boyutlarını bize gösterdi. Destanlarda anlatılan her birimizin bireysel ve müşterek kaderidir.

İnsan özgürlüğünün genel çerçevesi: Neyi bilebiliriz ve neyi yapabiliriz tartışmasını hatırlamak

27 Ağustos Salı2019 Mutlak ve mükemmel anlamda özgür olan Allah’tır. Bu bakımdan özgürlüğün bilgisi Allah’tan bize geldiği gibi özgür olmak, Allah gibi bilmek, O’nun gibi güçlü-kudretli olmak, O’nun gibi yapabilmek demektir.

YENİ YAZILAR

Serkan Akın

Eski filmlerde gördüğümüz geniş avlulu evlerin, büyüklerimizden dinlediğimiz maha lle hikâyelerinin, kitaplardan aşina olduğumuz şehir ve şehre ait mekânların yerini “modern” mimari tarzında inşa edilen ve gittikçe büyüyen yapıların, kentlerin aldığını hepimiz bizzat yaşayar ak gözlemliyoruz. Her yörenin kendi yapısına ve kültürüne has evlerle ve ihtiyaçlara göre inşa edilen yapılarla donatıldığı ufak şehirler giderek hayatımızdan çıkarken artık tümüyle tek-tipleşen kentler de birbirinin aynı binalarla, evlerle, apartmanlarla, caddelerle kuşatılıyoruz. Gittikçe sıkışan bu mekânlarda yaşıyoruz ama yaşadığımız deprem felaketi gibi her afetten sonra da Anadolu’da ideal bir ev ve şehir formunun nasıl olduğunu merak ediyoruz. İklime ve coğrafyaya uygun bir Türk evinin nasıl olduğunu, Türklerin şehirleşme modellerini, Sanayi Devrimi’nden sonra modern dünyanın nasıl kentleşmeye başladığını, ülkemizdeki kentleşme sorunlarını ve bu sorunlara alternatif yaşam modellerini Mimar Serkan Akın ile detaylıca konuştuk.

Birol Biçer

FİLİPİNLER DEAN WILLIAM SOLTER KENDİ İMKÂNLARIYLA 9 BİN KM KATEDEN KURTARMA GÖNÜLLÜSÜ Milletimizi kahreden ve dünyayı büyük üzüntüye sevk eden feci deprem felaketinde enkaz altına sıkışan canları...

Şöhret Karaduman

Dünyanın gidişatını etkilemeye yönelik tartışmalı durumlar, dayatmalar hemen her alanda söz konusu. Bunlardan biri de artık küresel bir boyut kazanmaya başladığı görülen, geleneksel ve fıtrî cinsiyet anlayışına meydan okuyan bir cinsellik ya da cinsiyetsizlik anlayışı.

Eda Dikmen

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, söyledikleri, yaptıkları ve uluslararası sistemin tutarsızlıklarına karşı duruşuyla sadece Türkiye'nin değil, pek çok coğrafyanın da kaderini etkiledi, değiştirdi. Erdoğan...

Bünyamin Bezci

Artık siyasi akıl toplumsal olana da ekonomik olana da hükmetmektedir. Maalesef daha az demokrasi daha çok devlet tarihin sonunun yeni aklıdır. Yükselen değerler güvenlik, düşman ve popülizmdir.

Barış Ertem

Deprem gibi doğal afetlerin, salgın hastalıkların, orman yangınlarının ve çatışmaların arttığı, mağdur kitlelerin sürekli büyüdüğü 21. yüzyıl dünyasında insanî diplomasi artık önemli bir ihtiyaç. 1990’lardan beri yardımsever Türk Milleti de Türk insanî diplomasisini zirveye taşıyor.

Kerem Alkin

Dünya görülmedik bir hızla değişiyor. Küresel toplum, dünya sistemi, stratejiler, teknoloji ve değerler büyük bir dönüşüme maruz kalmış görünüyor. Tüm alanlarda bir yanda dünyaya ve düzenine neler olduğunu tespit gayreti, öte yandan da geleceğin neler getireceğini öngörme çabası açıkça görülüyor. Dünyanın ekonomik, stratejik, teknolojik gidişatı büyük bir merakın ve türlü araştırmanın da konusu… Dünyaya bu açılardan neler olup bittiğini, alışılageldik dünya sisteminin sık sık verdiği arıza ve kriz alarmlarını, istikbalin nelere gebe olduğunu konuyu hem ekonomik hem diplomatik açıdan yakından takip eden bir isimden dinlemenin yararlı olacağını düşündük. Akademisyen, ekonomist, OECD nezdinde Türkiye’nin daimi Temsilcisi Büyükelçi Prof. Dr. Kerem Alkin dünya sisteminin ve değişimin gidişatı hakkındaki görüş ve gözlemlerini Lacivert ile paylaştı.

Haşmet Babaoğlu

"Küresel elitler istiyorlar ki, mevcut sistem ve siyasiler iyice gülünçleşsinler..." Ocak ayındaki bir yazınızda, boşlukla konuşan Biden'ı, hiçbir ülkenin güvenmediği Fransa Cumhurbaşkanı Macron'u ve müstafi...

Arif Dülger

Yazar, tercüman, fikir adamı Yaşar Kaplan 71 yaşında hayata veda etti. Bir süredir pankreas kanseri tedavisi gören ve 7 Ocak’ta Almanya’da vefat eden Kaplan, Tacettin Dergâhı’na defnedildi. 28 Şubat’ın şiddetine en fazla maruz kalanlardan biri olan yazar, uzun süredir Türkiye’ye hasret çekerek yurt dışında yaşıyordu. Düşüncenin Temel Dinamikleri, Sıfır Üç Depremleri, Kalem ve Kelepçe, İdris’in İdris, Dönemeçler adlı kitapları yazan Kaplan, Abdülkadir es-Sufî (Ian Dallas), William Faulkner, Sıddıkî gibi farklı isimlerden hikâye, biyografi, ekonomi, tasavvuf türünde çevirilere de imza attı. Son yıllarda kitapları tekrar okurla buluşan Yaşar Kaplan’ın Türkiye’ye dönme ve yeni bir dergi çıkarma planlarına ömrü vefa etmedi. Aylık Dergi’de dönemin gündemdeki konularına özgün bakışlar sunan Kaplan, pek çok gencin edebiyat dünyasında yer edinmesine de yardımcı oldu. Bu gençlerden biri de naaşının Türkiye’ye getirilişinde etkin rol oynayan şair-yazar Arif Dülger. Dülger, 40 yıldır tanıdığı Yaşar Kaplan’ı Lacivert’e anlattı.

Handan Acar Yıldız

Toplumun dinamiklerini yeterince dikkate almadan yapılan reformlar yine toplum bariyerine çarptığından entelektüel kadın gerçek bir yalnızlığa itiliyor. Yazmak okumaktan da büyük bir meydan okumadır kadınlar için

BİZE ULAŞIN