TSK ve diğer belirleyici kurumlar içerisinde 40 yılı aşkın bir süredir dini bir cemaat görünümüyle gizlice konumlanmış olan bir yapı tarafından gerçekleştirilen 15 Temmuz darbe girişimi, zorlu ve uzun bir yargılama sürecini de beraberinde getirdi. Türkiye'de gerçekleşmiş olan diğer darbelerde yer alan darbe girişimcilerine kıyasla sayıları Operasyonlar, yargılamalar, hükümler bir hayli fazla olan ve kimliklerini titizlikle gizleyen bu örgüt üyelerinin tespit edilmeleri ve yakalanmaları kolay olmayacaktı. Ancak yüzlerce şehit verdiğimiz 15 Temmuz günü yaşanılan toplumsal öfke ile bu zor yargı süreci kararlılıkla yürütülmeye devam ediliyor. Darbe girişiminin 5. senesine geldiğimizde karara bağlanan davalar olduğu kadar devam eden davalar da çoğunlukta.
Operasyonlar, yargılamalar, hükümler
Darbe girişimine yönelik olaylarda aktif rol oynayan ve darbeyi destekleyenler hakkında bugüne kadar 41 ana dava açıldı. Adalet Bakanlığı'nın 2020 yılı verilerine göre bu davalarda haziran itibarıyla 3 bin 969 sanık hakkında mahkumiyet kararı verildi. Bunlardan bin 229'u ağırlaştırılmış müebbet, bin 182'si müebbet ve bin 558'i ise süreli hapis cezasına çarptırıldı. Buna karşılık 2 bin 648 sanık hakkında ise beraat kararı çıktı. Beraat eden sanıklar büyük ölçüde düşük rütbeli askerler, erler ve askeri öğrencilerden oluşuyor. Ayrıca Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın yaptığı açıklamaya göre "TSK'da FETÖ ile mücadele kapsamında bugüne kadar 20 bin 77 terörist içimizden temizlendi, bin 243 kişinin rütbesi geri alındı." İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ise 2020 tarihinde yaptığı açıklamada darbe girişimi sonrası süreçte "99 bin 66 operasyon yapıldığını, 282 bin 790 kişinin gözaltına alındığını ve 94 bin 975 tutuklama" gerçekleştirildiğini açıkladı. 15 Temmuz darbe girişimine yönelik soruşturmaların tamamlanmasının ardından darbecilerin hakim karşısına çıkarıldığı 289 davadan bugüne kadar 275'i karara bağlandı. Yargılamaları tamamlanan davalarda 2 bin 532'si ömür boyu olmak üzere 4 bin 131 sanık hakkında mahkumiyet kararı verildi. Bin 315 sanık hakkında ise ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi.
Ana davalar
Haziran ayında karara bağlanan Genelkurmay Çatı Davası'nda "Yurtta Sulh Konseyi" üyesi olmakla suçlanan 16 sanıktan her biri 141 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Ana davalardan olan 15 Temmuz Şehitler Köprüsü davasında yargılanması 9 ay süren 143 sanıktan 72'si ağırlaştırılmış müebbet, 22'si 17 yıl 7'şer ay, 5'i 15 yıl hapis cezası alırken 44'ü beraat etti. İstanbul Büyükşehir Belediyesini işgal davasında yargılanan 52 sanıktan 10'u ağırlaştırılmış müebbet, 31'i müebbet hapis cezasına çarptırılırken 11'i beraat etti. Darbe girişiminde kapatılan Kuleli Askeri Lisesi, Vaniköy, Beykoz'da yaşananlar ve Çengelköy Polis Merkezi'nin işgaliyle burada çıkan olaylarda 8 kişinin şehit edilmesine ilişkin 114 sanığın yargılandığı davada 26'sına ağırlaştırılmış müebbet, 8'ine de müebbet hapis cezası verildi. Gölbaşı'ndaki Özel Kuvvetler Komutanlığı'na yapılan saldırıya ilişkin davada ise 23 sanık, "anayasal düzeni ihlal" suçundan ağırlaştırılmış müebbet, 3 sanık ise müebbet hapis cezasına mahkum edildi. 15 Temmuz 2016 akşamı Marmaris'te Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yönelik olarak suikast operasyonu düzenleyen ve iki polisi şehit eden Özel Kuvvetler, Sualtı Taarruz ve Muharebe Arama Kurtarma ekiplerinden oluşan suikast timi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Son olarak birkaç haſt a önce karara bağlanan davada aynı askeri timdeki biri firari 37 tutuklunun 30'una suikast girişimini gerçekleştirdikleri otelde işledikleri suçlar yüzünden 15'er kez 18 yıl hapis cezası verildi.
15 Temmuz sivil iradenin inşası
