İsrail'in Filistin'de uyguladığı saldırı ve soykırıma sessiz kalmayarak çeşitli yollarla tepkisini sürdüren sanat dünyası çoğu zaman sansürle karşı karşıya kalıyor. Öyle ki çağdaş sanat, sinema, tiyatro ve müzik alanlarında yaşanan bu olaylar, sanat dünyasında fanatizmin ve baskıların sanat üzerindeki etkilerini gösteriyor.
Sanat dünyasında yaşanan sansür girişimleri, çağdaş sanat alanında belirgin bir şekilde kendini gösteriyor. ABD'deki Frick Pittsburgh isimli sanat müzesi, Kasım ayında açılması planlanan İslam Sanatı sergisini süresiz olarak erteledi. Benzer şekilde Toronto'daki Kraliyet Ontario Müzesi, ölüm ritüelleri üzerine düzenlenen bir sergiden Filistin şehirlerine ve kültürüne yapılan atıfları kaldırmaya çalıştı.
Christie's Müzayede Evi, Lübnanlı sanatçı Ayman Baalbaki'nin iki tablosunu, aldığı "şikayetler" üzerine 9 Kasım 2023'te Londra'da gerçekleştireceği
Çağdaş ve Güncel Ortadoğu Sanatı müzayedesinden kaldırdı. Ayrıca Venedik Bienali, ABD'deki Filistin Müzesi'nin 23 Filistinli sanatçının eserlerinden oluşan bir sergi başvurusunu reddetti. Bu olaylar çağdaş sanat dünyasında Filistin yanlısı söylemlerin ne denli hassas bir konu olduğunu ortaya koydu.
Sahnelere ve beyaz perdeye sansür
Sinema dünyasını mercek altına alacak olursak benzer sansür girişimleri beyazperde de yaşanıyor. Boston'daki Filistin Film Festivali'nin yüz yüze etkinlikleri iptal edildi. Filmler, sanatçılar ve yönetmenler, Filistin yanlısı duruşları nedeniyle eleştirilere ve yasaklamalara maruz kaldı. Örnek bir davranış ise Fransa'da düzenlenen 77. Cannes Film Festivali' nde yaşandı. Filistin kökenli Amerikalı model Bella Hadid, Faslı yönetmen Asmae El Moudir, Oscar ödüllü sinema yıldızı Cate Blanchett gibi ünlü isimler Filistin bayrağı ve karpuz motifleriyle Filistin'e destek verdiler.
Tiyatro sahnesi de sansürün etkilerini hissetti. Paris'te Filistinli tiyatro grubu The Freedom Theatre'ın oyunu "And Here I Am" iptal edildi. Bu olay, tiyatronun toplumsal ve politik meseleleri ele alma yeteneğinin nasıl engellendiğini gösteriyor.
Ünlü piyanist Fazıl Say'ın Filistin'e verdiği destek yüzünden İsviçre'nin Zürih, Bern, Cenevre ve Luzern şehirlerindeki konserleri iptal edildi. Almanya'daki Folkwang Müzesi, Amerikalı sanatçı ve akademisyen Anaïs Duplan ile olan işbirliğini sanatçının Instagram'da Filistin'i destekleyen bir paylaşım yapması nedeniyle sonlandırdı.
Filistin'de yaşananların sanata yansıması
Bu tür sansürler, müziğin evrensel dilinin politik engellerle nasıl kesintiye uğradığını bir kez daha göstermiş oldu. 2024 Eurovision Şarkı Yarışması kapsamında gerçekleştirilen ilk yarı finalin açılışında şarkıcı Eric Saade'nin bileğinde Filistin kefiyesi ile sahneye çıkması tartışma yarattı. Organizatörler, şarkı yarışmasında siyasi bir sembolün yer almasından ötürü üzgün olduklarını açıkladı. Yazar Nathan Thrall'ın Londra, Los
Angeles ve Manhattan'daki kitap tanıtım söyleşileri Filistin yanlısı görüşleri nedeniyle iptal edildi. Alman edebiyat örgütü LitProm'un Filistinli yazar Adania Shibli için düzenlediği ödül töreni, antisemitizm iddiaları nedeniyle iptal edildi. Benzer şekilde, BDS (Boykot, Tecrit ve Yaptırımlar) Hareketi'nin
destekçisi olan yazar Viet Thanh Nguyen'in Manhattan'daki söyleşisi de aynı gerekçeyle iptal edilmişti.
Filistin'de yaşananların sanata yansıması sanat dünyasında derin etkiler yarattı. Sansür girişimleri antisemitizmi önleme gerekçesiyle yapılıyor fakat aynı zamanda sanatsal ifade özgürlüğünü kısıtlıyor. Çağdaş sanat, sinema, tiyatro ve müzik alanlarında yaşanan sansür olayları, sanatın politik baskılar karşısında nasıl zayıfladığını ve fanatizmin sanatı nasıl etkilediğini gösteriyor.
