Yeni yılı selamladığımız şu günlerde Türk sineması için sevindirici bir yıl geçirdiğimizi söyleyebiliriz. Özellikle 2018'in son aylarında vizyona her hafta 7-8 film giriyordu. Bunlar içerisinde çoğunluğu Türk filmlerinin oluşturması ayrı bir sevinçti benim için. Yabancı film istilalarında köşede kalan mahzun Türk filmleri ile avunduğumuz günler geride kaldı çok şükür. Artık niteliği artırma zamanı geldi.
Türk sinemasında boxoffice.com verilerine göre 2018 yılında 418 yeni film vizyona girerken 66 milyon 856 bin 637 bilet kesildi. *Yılın en çok izlenen filmi ise Müslüm oldu. Müslüm 'ü, Arif v 216 ile Ailecek Şaşkınız takip etti. En çok izlenen ilk 10 filmin 8'i yerliydi. En çok izlenen ilk 10 sıralamasına yabancı film olarak Marvel'in devam filmleri Avengers: Sonsuzluk Savaşı ve Deadpool 2 girdi. 12 Türk filmi ise 1 milyon seyirci barajını aştı. Sinema salonlarındaki hâkimiyeti ile dikkatleri çeken CGV, en çok izlenen ilk 10 arasına 5 film soktu. Murat Aslan'ın yönetmenliğini yaptığı Asya filmi ise yılın en az izlenen Türk filmi olarak kayıtlara geçti.
Müslüm rüzgârı
Büyük ses getiren ve beklenmedik bir çıkış yakalayan Müslüm, son 28 yılın en fazla izlenen dram filmi olurken aynı yıllar içinde en çok izlenen Türk filmleri sıralamasında 5'inci sıraya yükseldi.
Arabeskin acıklı öyküsünü Müslüm Baba karakterinde beyazperdeye aktaran film, seyirciden tam not aldı. Müzik, görüntü ve oyunculuk bağlamında olumlu eleştirilerle birlikte senaryodaki kopukluklar, hızlı aktarım çabası eleştirilen noktalar oldu. Ancak çok istesek de Müslüm fanlarını pek fazla göremedik filmde. Bol müzikli anlatımlar ile dipten zirveye çıkışı gördük en süslü hâliyle. Ancak filme emek verildiğini inkâr edemeyiz. Yapım öncesi çalışmalar da bunu doğruluyor zaten. Müslüm için 44 "Focus Group" toplantısı yapılmış. Bin kişi filmin her karesi için yorum yapmış. 24 bin parçayı aşkın köstüm hazırlanmış. 1.8 milyon lira müzik telif bedeli ödenmiş. Sadece Gülhane Konseri sahnesi için 3 bin 500 figüran kullanılmış.
Arif v216 ile Yeşilçam havasına devam eden Cem Yılmaz yüzümüzü güldürürken Ata Demirer de Hedefim Sensin ile Çanakkale hikâyelerini sürdürdü. Murat Cemcir ve Ahmet Kural ikilisi Ailecek Şaşkınız ile iyi bir gişe yakaladı. Son yılların üretken kadın komedyenlerinden Gupse Özay ise Deliha filmi ile zirveyi zorladı.
2018'de devam filmleri de revaçtaydı. Komedi dolu yol hikâyesi Yol Arkadaşım, çakalların para peşinde koştukları Çakallarla Dans, mahallenin delişmen kızı Deliha, cinleri etrafımıza toplayan Siccin, ergenlerin dünyasına kapı aralayan 4N 1K, bir türlü sevemediğimiz Cumali Ceber, göreve hazır Bordo Bereliler, Şafak Sezer'in Bana Bir Soygun Yaz 'ı devam filmleri ile seyirciyle buluştu. Bu arada Çakallarla Dans ve Siccin 5 filmleriyle Türk sinemasında alışık olmadığımız bir seri yakalandı. Biri komedi biri korku türündeki bu ticari filmler kendi türlerinde zirveyi zorladılar.
Sosyal medyadan sinemaya yolculuk devam etti
Yılın ilginç filmlerinden biri Enes Batur Gerçek mi Hayal mi? idi. Sosyal medya fenomeni Enes Batur'un kendi hikâyesini anlattığı film, yılın en çok izlenen 8'inci filmi oldu. Bu koldan ilerleyen Cumali Ceber ise ikinci filmini çekti. Sırtını sosyal medyaya ve ilk filmine dayayan Cumali Ceber, kazın ayağının öyle olmadığını geç de olsa anladı. Beyazperde için içerik, öykü, sinematografi önemliydi. Aynı hataya Wattpad'ten kitap dünyasına, oradan sinemaya uyarlanan 4N 1K da düştü. Bu transmedya yolculuğunda liseli klişelerine saklanan devam filmi, iş ticari de olsa daha çok çalışmanın gerekliliğini gösterdi. Sosyal medya konusunda ilerlemeye çalışan Fenomen 'de gişede çakılan filmler arasındaydı. Büyük bir heyecanla sinemaya dönen Hülya Avşar'ın Selfi 'si ise büyük hüsrana uğradı. Aralık ayında vizyona giren Kafası Karışık ise işin sadece sosyal medya takipçileri ile yürümeyeceğinin farkında olarak hikâye ve tecrübeli oyuncularla eğlenceli bir film ortaya koydu. 2018'in manzarasına bakıp medya fenomenlerinin 2019'da da sinemada şanslarını deneyeceklerini söyleyebiliriz.
Osmanlı'nın gururu Deliler
Tarihimiz üzerine edebiyat, sanat alanında çalışmaların arttığı, tarihi bilincimizin yükseldiği son yıllarda sinemamızda da bu minvalde önemli filmler çekildi. Bu filmlerden biri de Deliler: Fatih'in Fermanı idi. 2018'in ses getiren tarihî yapımlarından Deliler: Fatih'in Fermanı , Osmanlı'nın gözü pek kahramanları "Deliler"i anlatıyor. İla-yı Kelimetullah uğruna canlarından vazgeçen fedailer olan Deliler, Fatih Sultan Mehmet'in fermanı ile Balkanlara kan kusturan Vlad Drakula'dan (Kazıklı Voyvoda) hesap sormaya giderler. Deliler'in bu adalet yolculuğunu anlatan film, görsel güzellikleri, başarılı savaş sahneleri, ürküten kostümleri ile dikkat çekiyor. Varlıkları ile sinematografik bir hikâyeye sahip olan Deliler'in bugüne kadar film ele alınmaması bile garip. Neyse ki film final sahnesi ile devam filmlerinin gelebileceğinin sinyalini verdi. Orta Asya'dan Osmanlı'ya barış ve huzurun savunucusu bir medeniyetin görselleştirildiği Deliler Fatih'in Fermanı alkışı hak ediyor.
Animasyon dünyamız renklendi
Çocuk seyirciler, Keloğlan, Bücür, Bizim Köyün Şarkısı, Bal Kaymak gibi filmlerle hoşça vakit geçirirken vizyona taşınan TRT çizgi filmleri Rafadan Tayfa: Dehliz Macerası ve İstanbul Muhafızları Ab-ı Hayat Çeşmesi ile bir hayli eğlendiler. Özellikle Türk animasyon filmlerinin kaliteli öykü, grafik ve karakter tasarımları ile birlikte başarılı yapımlar ortaya koymaları, çocuklarımızın kültür ve geleneklerimizi de öğrenmelerine vesile oluyor. 2018 yılında TRT'nin sevilen çizgi filmi Rafadan Tayfa: Dehliz Macerası, 1 milyon 500 bin seyirciye ulaşarak önemli bir başarıya imza attı.
Devletten sinemaya tam destek
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü tarafından organize edilen sinema destek fonu bu yıl da birçok projeye destek verdi. Kısa film, belgesel, animasyon ve uzun metraj dallarında, fikir aşamasından tanıtım aşmasına kadar pek çok destek sağlayan bakanlığın bu yılki destek miktarı 60 milyonu aştı. Geçen yıl ise bu miktar 55,7 milyondu. 2004-2018 yıllarında 14 yıl boyunca Türk sinemasına 430 milyon lira destek verildi. Son 5 yıllık dönemde Türkiye'yi Oscar'da temsil eden bütün filmler, bakanlık destekli yapımlar olarak ön plana çıktı.
2019'da bakanlıktan merakla beklediğimiz iki büyük proje var: İlki taslağı hazırlanan sinema kanunu, ikincisi ulusal sinema envanteri projesi. Türk sinemasını derleyip toparlanmasına zemin hazırlayacak bu iki proje, yerli sinema endüstrisinin yükselişini hızlandıracağı gibi sağlam temeller üzerine oturmasına da vesile olacak.
Ahde vefa belgeselleri
Sinemanın ilk ürünlerinden olmasına rağmen üvey evlat konumuna düşen belgesel 2018 yılında silkinir gibi oldu. Daha doğru bir ifadeyle gösterim şansı buldu. Üçü biyografik dört belgesel edebiyat, spor ve sinema dünyasını beyaz perdeye taşıdı: Yaşar Kemal Efsanesi , Güzel Adam Süreyya , Bırakın Çocuk Oynasın , Çirkin Kral Efsanesi . Seyirci sayıları düşük olsa da belgesel sinemamız için umut verici bir gelişme. Bunun yanında T.C. Turizm ve Kültür Bakanlığı'nın destek verdiği pek çok belgesel projesi de 2018 yılında hayata geçirildi. Bunlardan biri de Uluğbeyler belgesel dizisi. KOCAV Yayıncılık tarafından yürütülen proje kapsamında Türk ilim, kültür ve sanat hayatına yön vermiş şahsiyetler görselleştiriliyor. İlkinde Prof. Dr. Turan Yazgan, ikincisinde Dr. Emin Işık ve üçüncüsünde Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver'in anlatıldığı belgesel dizisi aynı zamanda bir ahde vefa niteliğinde. Benim yönetmenliğini yaptığım Uluğbeyler Süheyl Ünver belgeseli, 2018 Kasım ayında tamamlandı. Ömrünü tıp, sanat ve kültür tarihimize adamış bir ilim adamı olan Süheyl Ünver, öğrencilerinin gözüyle ve canlandırmalarla anlatıldı. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi yürütücülüğünde çekilen belgesel aynı zamanda kitaplaştırılacak. Belgesel dizisinin dördüncü bölümünde ise tarihçi-yazar Mehmet Niyazi anlatılacak.
Sinemamızda ilginç gelişmeler
Yılın en üretken yönetmeni ise sinemamızın aykırı yönetmenlerinden biri olan Onur Ünlü'ydü. Ünlü'nün yönettiği Aşkın Gören Gözlere İhtiyacı Yok , Gerçek Kesit: Manyak ve Put Şeylere filmleri ile senaryosunu yazdığı Sevgili Komşum 2018'de vizyona girdi. Sinema kavramını yeniden tartışmak istediğini ifade eden Ünlü, bu gibi farklı sinemasal denemeleri gerçekleştireceği Mor Koyun projesini de başlattığını söyledi. Yılın bir diğer üretken yönetmeni ise Çocuklar Sana Emanet ve Bizi Hatırla filmleri ile Çağan Irmak'tı. Ancak dram türünün usta ismi iki filminden de beklediğini alamadı.
