DR. HAWA ABDI
İNSANLIK KAHRAMANI DOĞUM UZMANI
Somalili bir doğum uzmanı olan Hawa Abdi. 1980'lerde genç bir doktor olarak kendini ülkesinin ve Afrika'nın kadınlarının sağlığına adadı Abdi, bu davasında kendisine yardım eden öz kızlarıyla birlikte bugün bir efsane olarak anılıyor. Sağlık hizmet ve imkânlarının oldukça sınırlı olduğu bir coğrafyada o günden bugüne 90 bin kadının sağlıklı doğum yapması ve sonrasında anne-bebek sıhhatini sürdürmesi için büyük fedakârlıklarda bulunan Dr. Abdi 35 yıl önce aile evinde bir klinik kurdu. Ülkesinde iç savaş başlayınca güvenli bölgelere kaçmak yerine kalmayı ve iç savaşın öncelikli mağdurları olan kadın ve çocuklar için bir şeyler yapmayı tercih etti. Aile ocağında kurduğu kliniği sağlık ve bakım hizmeti bulamayanlara hasretti. Bu klinik bugün bünyesinde binlerce kadına ve çocuğa sağlık hizmeti veren bir hastane, iç savaş mağduru binlerce çocuğa mülteci kampı ve okul sunan bir kuruma dönüştü. Şimdi Afrika'nın kahramanları arasında.
ALIKO DANGOTE
DÜNYANIN EN ZENGİNLERİ ARASINDA BİR "AFRİKA KAPLANI"
Ekonomik atılımların giderek arttığı Afrika'da milyarderlerin sayısı da artıyor. Afrikalı dünya zenginleri arasında bir numara ise Nijeryalı iş adamı Aliko Dangote. Afrika'nın ilk milyarderi olarak şöhret bulan 62 yaşındaki Dangote'nin serveti 15 milyar dolara ulaşıyor ve Afrika'nın en zengini olduğu gibi dünyada da 136'ncı sırada. Kano şehrinden Müslüman bir ailenin oğlu olan Dangote aslında Afrika ülkelerinde son dönemlerde sayıları artmaya başlayan ve "Afrika kaplanı" olarak nitelendirebileceğimiz bir girişimci türünün göze batan ilk örneklerinden. 8 yaşındayken sokakta kendi yaptığı şekerlemeleri satarak ticarete ilk adımlarını atan Dangote, 21 yaşında Mısır'da el-Ezher Üniversitesi'nde iş idaresi diploması aldıktan sonra amcasından aldığı borç para ile çimento satışı işine girmiş. İşlerini hızla büyüterek çimento, gıda, gayrimenkul ve petrol sektörlerine uzanan Dangote'nin şirketleri Afrika'nın 15 ülkesinde faaliyet gösteriyor.
ANAS AREMEYAW ANAS
AFRİKA GAZETECİLİĞİNİN MASKELİ YÜZ AKI
O bir gazeteci. "Anas" adıyla biliniyor. Şöhreti ülkesi Gana'nın sınırlarını çoktan aştı bile. Gerçek kimliğini bilen yok. Milyonların ilgisini çekerek Afrika'da gerçek gazeteciliğin medar-ı iftiharlarından birine dönüşen bu gizemli gazeteci bu şöhrete ismi ve yüzünü gizleyerek ulaştı. Yüzünü gizlemesi aynı zamanda gizli kamera ile çekilmiş yolsuzluk haberlerini de yapmasını kolaylaştıran bir unsur. Kirli işler çevirenleri deşifre etmeyi kendine vazife edinen Anas Aremeyaw Anas takma adlı bu gizemli gazetecinin toplum üzerindeki etkisi hiç de azımsanacak türden değil. Sokak ressamlarının Gana'nın başkenti Accra'nın duvarlarına yazdıkları "Anas seni izliyor. Tavırlarına dikkat et!" türünden grafitiler bunun bir ispatı. Yüzü bilinmeyen bu şahıs hayatını riske atarak gizli kamerayla BBC, CNN, el-Cezire gibi kanallara yolsuzluk ispatı niteliğinde belgeseller ve haberler hazırlıyor ve şimdiden Afrika'nın en meşhur gazetecisi durumuna geldi.
MOZAMBİK - JAPONYA
AFRİKALI SİYAHİ SAMURAYIN HİKÂYESİ FİLM OLUYOR
Japonya'da, Afrikalı, üstelik siyahi samuray olur mu demeyin. Varmış da biz bilmiyormuşuz. Bu bir film mi derseniz, evet bir film olmak üzere ancak Afrikalı siyahi samuray bir gerçek… Tarihin bilinen tek Afrikalı samurayı Yasuke çoktan ölüp gitmiş ama varlığı ve hikâyesi ancak yakında Metro Goldwyn Mayer tarafından çekilecek olan bir sinema filmi ile kitlelere ulaşacak. Japonya tarafından tanınan tek siyahi Afrikalı samuray olan Yasuke'nin heyecan verici ama bilinmeyen hikâyesi Portekiz sömürgesi olan Mozambik asıllı bir adamın 16'ncı yüzyılda köle olarak Japonya'ya gelişiyle başlıyor. Cizvit misyonerleri tarafından kaçırılışı ve köle olarak satılışı dışında hayatı hakkında fazla bir şey bilinmeyen bu adam o dönemin Japon feodal savaş ağalarından Oda Nobunaga'nın hizmetine veriliyor. Nobunaga tarafından azat edilen ve samuray olarak eğitilen Yasuke diğer savaşçıların saygısını kazandığı gibi bir efsaneye de dönüşüyor.
FRANSA - BELÇİKA
AFRİKA'NIN KÜLTÜREL MİRASININ YÜZDE 90'I BATILI KOLEKSİYONLARDA
Batılı ülkelerin sömürgelerinde yağmaladıkları sadece maddi kaynak ve zenginlikler olmadı. 100 yıldan uzun süren bu yağmaya Afrika'nın kültür ve sanat mirası da dahil edildi. Bénédicte Savoy ve Felwine Sarr adlı iki uzmanın Fransa'nın eski sömürgelerinin sanatsal ve kültürel varlıklarını haksız olarak ele geçirişi üzerine 2018'de hazırladıkları rapor bu anlamda Avrupa'da çok tartışmaya neden oldu. Onlara göre Afrika'nın kültürel ve sanatsal varlığının yüzde 85-90'ı Batılı müze ve koleksiyonlarda bulunuyor ve sadece yüzde 10'u sergileniyor. Bu durumun boyutlarını da veriyor Savoy ve Sarr. Örneğin Belçika'daki Tervuren Afrika Müzesi'nde 180 bin parça, Fransa'da ise yüzde 77'si Quai-Branley Müzesi'nde sergilenen 90 bin parça Afrika eseri bunlar arasında. Öncelikle Afrika'da 20 civarında ülkeyi kontrol etmiş Fransa'nın bu ülkelerde yaptığı yağmacılığa odaklansalar da iki uzman olayın sadece Fransa ile sınırlı kalmayıp tüm Batılı ülkeleri içerdiğini de vurguluyor.
AFRİKA
ASKERİ DARBELER ŞAMPİYONU
Ocak'ta Gabon'daki darbe teşebbüsü, Cezayir'de Abdülaziz Buteflika'nın ordu baskısıyla istifaya zorlanması, Sudan'da Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in askeri bir müdahale ile devrilmesi... Bunlar sadece son birkaç aylık süreçte Afrika'da gerçekleşen darbe haberleri. Yorumu bırakıp somut verilere bakmak daha iyi fikir verebilir. ABD'li iki siyaset bilimci Jonathan Powell ve Clayton Thyne'ın topladığı verilere göre Afrika'da 1956 yılından bugüne tam anlamıyla 206 darbe gerçekleştirildi. Bunlardan 101'i "başarılı" olurken (yani iktidardaki hedefi devirirken) 106'sı teşebbüs seviyesinde kaldı. "Başarılı" darbelerin en fazla gerçekleştiği ülke ise Batı Afrika'daki Burkina Faso oldu. Bu ülkede gerçekleştirilen darbelerden 7'si amacına ulaştı. Afrika genelinde her 10 yıla ortalama 40 darbe teşebbüsü düşüyor. En fazla darbe teşebbüsü gören ülke ise Sudan… 1,5 ay önceki son darbe girişimi hariç Sudan'da bugüne kadar 15 darbe girişimi oldu ve bunlardan 5'i amacına ulaştı. Son 10 yılda ise kıtada gerçekleşen darbe sayısı 17. Bu rakamlar Afrika'yı dünyanın en fazla darbeye maruz kalan yeri yapıyor. 1952'den beri dünyada gerçekleştirilen darbelerin sayısı 476 ve bunların yüzde 43'ü Afrika'da oldu.
GANA
KAMYONCU KADINLAR EFSANEYE DÖNÜŞÜYOR
Gana'da oldukça büyük bir sektör olan ve çalışan nüfusun yüzde 8'ini istihdam eden nakliye ve depolama sektörü tamamen erkeklerin hâkimiyetindeydi ancak birçok firma özellikle petrol tankerlerinde yakıt hırsızlığı ve dolandırıcılığından mustaripti. Ladybird Logistics adlı nakliye firması yakıt hırsızlığı ve sahtekârlığından yılınca çareyi Ganalı kadınlarda buldu. Erkek sürücülerinin yakıt konusundaki sahtekârlıklarından yılan firma devrim niteliğinde bir seçim yaptı ve tüm çalışanlarını kadınlardan oluşturmaya karar verdi. Bundan böyle Ladybird Logistics'te personel yüzde 100 kadınlardan oluşuyor. Üstelik sadece yöneticiler ve büro elemanları değil, kamyon ve tanker şoförlüğü ile tamirciliği de kadınlar üstleniyor. Dünyanın tamamen kadınları istihdam eden ilk nakliye firması olan Ladybird Logistics'in 21 tanker sürücüsünün tamamı kadın. 28-45 yaş arasındaki bu sürücüler her gün 47 bin ton petrolü Gana'nın altın madenlerine taşıyor. Üstelik taşınan yakıtın eskisi gibi "kendiliğinden eksilmesi" sorunu da sıfırlanmış görünüyor.
