2020, daha ilk aylarında yaşanan doğal ve siyasi olaylar, felaket haberleri ve sürpriz gelişmelerle insanları sıra dışı bir yıl yaşayacaklarına ikna etmiş gibiydi. Kimileri hiçbir yılın içinde "özel bir felaketler paketi" barındırmadığını söylüyordu ama aksini iddia edenler hiç de az değildi. Aslında Çin'de ortaya çıkarak çok kısa bir sürede dünyaya yayılan ve küresel bir faciaya dönüşen Koronavirüs ve neden olduğu Covid-19 hastalığı bile kötümserleri haklı çıkarmaya yeterliydi ama her şey bu kadarla kalmadı. Birbiri ardına gelen beklenmedik hadiselere bakınca eminiz çoğunuz "Nasıl bir zamandan geçiyoruz" diye sormadan edemediniz. 2020'nin -en iyimser nitelemeyle- sıra dışı bir yıl olmasında şüphesiz Koronavirüs salgını büyük bir rol oynasa da siyasi olaylardan savaşlara, diplomatik krizlerden teknolojik gelişmelere, kazalardan musibetlere kadar pek çok olay "bu kadarı da olmaz" dedirtti. Bir tek yılın getirdiklerine bakarak bile artık dünyanın eskisi gibi olmayacağını söylemek şimdilerde çok "normal" görünüyor. Komplo teorilerinde üretim patlamasının yaşandığı bu senenin atmosferinde "Bir tek uzaylı istilasına uğramadığımız kaldı" diyenleri de çok duyduk. 2020'de bizi böyle düşünmeye sevk eden neler yaşadık, ne gibi değişimler gördük ve bizleri nasıl bir gelecek bekliyor sorularına cevaplar aradık.
ABD VE İRAN GERİLİMİ: KASIM SÜLEYMANİ'NİN ÖLDÜRÜLMESİ
2020'nin ilk günleri yine bir siyasi gerilim ile başladı. Amerikan Savunma Bakanlığı (Pentagon), Bağdat Uluslararası Havalimanı'nda Haşdi Şabi komutanlarını hedef alan saldırıda İran Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi komutanı Ebu Mehdi el Mühendis'in öldürüldüğünü duyurdu. İran Devrim Muhafızları'ndan da açıklama gecikmedi ve Süleymani'nin öldürüldüğü doğrulandı. ABD'nin Süleymani'yi hedef almasının sebebi Bağdat Büyükelçiliği saldırısından sorumlu tutmasıydı. İran'ın dinî lideri Ali Hamaney, Süleymani'nin "cennete gittiğini, suçluları çok sert bir intikamın beklediğini" söyledi. Hamaney, İran'da üç günlük yas ilan etti. ABD'nin savaş hâli olmamasına rağmen böyle bir tavır alması uluslararası hukuka aykırı bulunurken, "savaş çıkabilir" endişeleri hayli yaygındı.
Ukrayna Havayolları uçağının düşürülmesi
2020'nin ilk günlerinde Ukrayna Havayolları'na ait bir uçağın İran'da düşürülmesi dünya gündemini yeniden değiştirdi. ABD'nin yaptırımlarının söz konusu olduğu dönemde bir uçağın düşmesi gözleri "olağan şüpheli" İran'a döndürdü. "Savaş mı çıkıyor" soruları yayılmakta gecikmedi. Ancak ilk günlerde teknik arıza sebebiyle düştüğü iddia edilen Boeing 737 tipi yolcu uçağını aslında ABD füzesi sanan İran'ın "kazayla" düşürdüğü ortaya çıktı. Ancak İran tarafında olaylar karışmıştı bile. Devlet başkanı Hasan Ruhani ve dışişleri bakanı Muhammed Cevad Zarif, İran halkına, olaydan sonra günlerce "yalan söylendiğini" kabul ederken devletin zirvesinin bile bilgisi olmadığını kabul etti. Uluslararası baskı artınca gerçek kısa sürede gün yüzüne çıktı. Yolcu uçağından uçuş ekibi dahil 176 kişiden kurtulan olmaması; yolcular arasında vatandaşları bulunan Kanada, İngiltere, Almanya, İsviçre gibi ülkelerin infialine neden oldu.
KORKU DOLU 240 GÜN: AVUSTRALYA YANGINLARI
Avustralya'nın Yeni Güney Galler eyaletinde eylül ayında başladıktan sonra Queensland, Victoria ve Güney Avustralya eyaletlerinde de etkili olan, ülke tarihinin en büyük orman yangınları 240 gün sürdü. 200'den fazla evin kül olduğu yangınlarda, bir milyardan fazla canlı yok olurken 3 binden fazla ev de hasar gördü. Avustralya yangınları bir doğal afet olmasına rağmen hükümetin yangınlar sürecinde hayvanlara karşı tavrı tüm dünya tarafından tepki çekti. Başlarda halk o kadar çaresiz kaldı ki ellerinden gelen sadece hayvanları kurtarmaya çalışmak oldu zira çabalar yetersiz kalıyordu. Güney Avustralya'da su kaynaklarını tükettiği gerekçesiyle yaklaşık 10 bin yabani devenin helikopterlerden ateş edilerek itlaf edilmesine karar verilmesi ise tüm dünyadan tepki çekti. Öte yandan Avustralya'daki yangınlarda ölen hayvanların sayısının açıklanandan üç kat fazla olduğu tahmin ediliyor. Uzmanlar, iklim değişikliğiyle mücadele edilmedikçe, bunun gelecek için bir ön izleme olacağı uyarısında bulunuyor.
İKİ SPOR EFSANESİNİN ÖLÜMÜ: KOBE BRYANT VE DIEGO MARADONA
Black Mamba olarak tanınan 1978 doğumlu basketbol efsanesi Kobe Bean Bryant'ın, 26 Ocak 2020'de Kaliforniya'da geçirdiği helikopter kazasında 13 yaşındaki kızı Gianna Maria Onore ve yedi kişiyle hayatını kaybetmesi basketbol severleri yasa boğdu. Kobe için spor dünyasının yanında sanat ve siyaset dünyasından da taziye mesajları yağdı. NBA tarihinin en önemli basketbolcularından biri olarak gösterilen Kobe, 1996 yılında Los Angeles Lakers takımında başladığı kariyerini 2016'da noktalamıştı. 25 Kasım 2020'e ise bu defa bir futbol efsanesinin öldüğü haberiyle sarsıldı dünya. Brezilyalı Pele ile birlikte gelmiş geçmiş en büyük iki futbolcudan biri kabul edilen Arjantinli yıldız Diego Armando Maradona'nın geçirdiği beyin ameliyatı sonrası evinde hayatını kaybettiği haberi tüm dünyada büyük yankı uyandırdı.
ELAZIĞ DEPREMİ:
41 VATANDAŞIMIZI DEPREME KURBAN VERDİK
2020 yılının belki de en hüzün veren hadiselerinden biri 24 Ocak'ta Elazığ'da meydana gelen, başta Elazığ ve Malatya olmak üzere Doğu Anadolu'da etkisini gösteren deprem oldu. Merkez üssü Elazığ'ın Sivrice ilçesine bağlı Çevrimtaş köyü olan ve yaklaşık 22 saniye kadar süren depremin büyüklüğü 6.5 olarak tespit edildi. AFAD arama kurtarma faaliyetlerine katkıda bulunan diğer ekiplerin çalışmalarına rağmen 4'ü Malatya'da olmak üzere toplam 41 kişinin hayatını kaybetmesi tüm ülkeyi yasa boğdu. Başta İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum olmak üzere devletin yetkilileri depremin hemen ardından bölgede çalışmalara katıldı.
YENİ NORMAL: KORONAVİRÜS!
Çin'in Wuhan kentinde 2019'un son günlerinde oraya çıkan Koronavirüs tüm insanlığı dehşete düşürürken dünya gündemini de hiç tahmin edemeyeceğimiz kadar değiştirdi. Ülkemizde ilk vakanın 10 Mart'ı 11 Mart'a bağlayan gece açıklanmasıyla tedbirler hemen alınmaya başladı ve virüse bağlı ilk ölüm 15 Mart'ta açıklandı. Ülkeler önce uçuşları sınırlandırdı ve bir süre giriş ve çıkışlar yasaklandı. Dünya Sağlık Örgütü'nün pandemi ilan etmesiyle tüm dünya olağanüstü düzene geçti. Neredeyse bir yıldır hayatımızda yer alan Koronavirüs tehlikesi devam ediyor. Son aylarda ümit veren çalışmaların neticesinde geliştirilen aşıların kısa sürede halka ulaştırılması planlanıyor. Koronavirüsün hayatımızdaki yerini eski günlerimize bırakması ümidiyle geçirdiğimiz şu günlerde temizlik, maske ve mesafe kurallarına uyulması gerektiğini unutmamak gerekiyor.
PRENS HARRY-MEGHAN MARKLE ÇİFTİ HANEDAN HAKLARINDAN FERAGAT ETTİ
İngiltere kraliyet ailesi, geleneksel ve tutucu tavrı sebebiyle tüm dünyanın merak konusu… Son yıllarda aile daha çok magazinel haberlerle gündeme geliyordu. Kraliyetin gözde üyelerinden Prens Harry'nin tabuları yıkarak Amerikalı oyuncu Meghan Markle ile 2018 yılında evlenmesi ailede karışıklığa sebep oldu. Markle'ın aileye girmesi, halk tarafından anneleri Prenses Diana'nın emaneti olarak görülen iki prens, William ile Harry'nin arasını açmaya başlamıştı. Aile içinde yaşanan gerilim sonunda dışarı da yansıdı. İki prens, evlerini, çalıştıkları vakıfları hatta sosyal medya hesaplarını bile ayırdı. Ama bu son gelişme tüm bu olayların üzerine tuz biber ekti. Evlendikten sonra Sussex Dükü ve Sussex Düşesi unvanlarını alan çift, sosyal medya hesaplarından yaptıkları paylaşımda, kraliyet ailesi üyeliğinden vazgeçip kendi ekonomik bağımsızlıkları için çalışacaklarını açıklayarak hayli şaşkınlığa yol açtı. Yılın yarısı İngiltere'de diğer yarısı Kuzey Amerika'da yaşayacaklarını belirten çift "Kraliçe'ye desteğimiz devam edecek" dedi. Ancak BBC'nin haberine göre Buckingham Sarayı bu haberle büyük hayal kırıklığına uğradı. Çiftin ayrılık kararıyla ilgili çarpıcı yorumlar da ortaya atıldı. Bunlardan biri Prens Harry ile Meghan Markle'ın bu kararlarını kraliçe II. Elizabeth'e bile söylemedikleri. İddiaya göre kraliçe olup biteni TV haberlerinden duydu. Yorumu ise çarpıcı oldu: "Beni sırtımdan bıçakladılar!" 2020'nin ilk aylarında yaşanan bu olayların ardından Meghan Markle ve unvanından vazgeçen Prens Harry'nin her açıklaması yeni tartışmalar yaratmaya devam ediyor.
SURİYELİLER VE SINIR KAPISI
Suriye iç savaşıyla beraber Suriye halkı 2011 yılından itibaren sığınmacı statüsünde ve çoğunluğu ülkemizde olmakla beraber çeşitli ülkelerde misafir ediliyor. Ancak Avrupa'nın Suriyeliler konusunda en ufak bir çaba içerisine girmeme ısrarı 2020 boyunca sürdü. Başkan Erdoğan'ın Avrupa'nın bu ikiyüzlü tavrı karşısında "Suriyelilere kapıları açarız" demesine tepkiler gecikmedi ancak Suriyeliler Yunanistan kapısına doğru harekete geçti. Suriyeliler, Avrupa'ya göç etmek maksadıyla sınır kapısına gittiğinde ise insanlığın öldüğünü bir kere daha gösterdi Yunanistan. Zira ülkesindeki savaştan kaçıp yaşama tutunmaya koşan insanların botlarını batıran Yunanlıların, zaman zaman silah kullanmaktan da geri durmadığı görüldü. Haksız savaşlar uğruna insanları zor durumda bırakanlar, umarız en kısa zamanda hatalarından dönerler.
ÇERNOBİL'DE BU DEFA DA YANGIN FACİASI
Tarihin en büyük nükleer felaketinin yaşandığı Ukraya'nın Çernobil bölgesinde 4 Nisan'da başlayan orman yangını tüm dünyada endişe ile karşılandı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin "26 Nisan 1986'dan aldığımız dersleri hatırlıyoruz. Kimse sizden gerçekleri gizlemeyecek. Bugünkü gerçek, durumun kontrol altına alındığı... Kiev ve çevresinde radyasyon miktarı normal seviyede" açıklaması biraz da olsa rahatlattı. Ancak Ukrayna'nın kuzeyinde başlayan yangınların Çernobil nükleer santraline birkaç kilometre mesafedeki alana sıçramasıyla radyasyon seviyesinin normalin üzerinde olduğu iddiaları ortaya atıldı. Yapılan resmi açıklamalarla iddiaların geçersiz olduğunun belirtilmesi ve yangınların bölgede kısa sürede kontrol altına alınması herkesin içini rahatlattı. Yangınların kontrol altına alınmasıyla dünya büyük bir tehlikenin eşiğinden döndü.
GEORGE FLOYD: NEFES ALAMIYORUM
ABD'nin siyahi vatandaşlarına karşı ayrımcı tavrı 2020'ye damga vuran bir başka olay oldu. ABD'nin Minnesota eyaletinin en büyük kentlerinden Minneapolis'te siyahi Amerikalı George Floyd, polis tarafından gözaltına altına alınırken boğazına basılması sonucu hayatını kaybetti. 25 Mayıs Pazartesi günü sahte parayla alışveriş yapmak istediği gerekçesiyle gözaltına alınmak istenen 46 yaşındaki George Floyd'u yere yatırıp boğazına diziyle bastıran polis memuru Derek Chauvin önce üç polisle birlikte görevden alındı, cuma günü de tutuklanıp "üçüncü derece cinayetten" ve "taksirle adam öldürmekten" suçlandı. Floyd'un "'Nefes alamıyorum" demesine rağmen polis memuru Chauvin'in dizini Floyd'un başından çekmemesi çok tepki çekti ve protestolar ülkenin dört bir yanını sardı. Birçok eyalette vatandaşlar 8 dakika 46 saniye yerde yatarak tepkilerini gösterdi. Gösteriler ABD'de haftalarca protesto ve şiddet eylemlerini de berberinde getirdi.
ELON MUSK VE SPACEX:
TİCARİ UZAY UÇUŞLARINDA İLK ADIM
Amerikan uzay aracı ve roket üreticisi Elon Musk'ın şirketi SpaceX son yıllara damga vurmaya devam ediyor. 2011 yılından beri NASA mürettebatlı uçuş programını askıya alması sebebiyle her uzay yolcuğunda astronotlarını uzay istasyonuna taşımak için Rusya'ya ait Soyuz uzay araçlarını kullanıyor ve kişi başı 85 milyon dolar ödüyordu. SpaceX ABD topraklarından ilk insanlı uçuş denemesini başarılı bir şekilde gerçekleştirdi. İki NASA astronotunu Uluslararası Uzay İstasyonu'na taşıyacak olan "Crew Dragon" isimli uzay mekiğini fırlatan SpaceX, ABD'de insanlı uzay mekiğini yörüngeye gönderen ilk ticari firma oldu. Girişimci Elon Musk'ın sahibi olduğu Kaliforniya merkezli SpaceX firması, son altı yılını Crew Dragon kapsülünü inşa ve test etmek için harcamıştı. Musk'ın hedeflerine göre bu gelişme uzay turizminin başlangıcı olacak.
DONALD TRUMP'IN SONU: ŞAİBE VE TARTIŞMALARIN GÖLGESİNDE BİR SEÇİM
ABD'de 3 Kasım başkanlık seçimlerinin kaybedeni mevcut başkan Donald Trump oldu. Ancak Trump'ın popülist ve seçime karşı şüphe uyandıran söylemleri tüm dünyanın dikkatini seçim tartışmaları üzerine topladı. Tüm itiraz ve hile iddialarına rağmen Demokrat Parti'nin adayı Joe Biden'ın seçimi kazandığı açıklandı. Covid-19 salgınının gölgesinde yapılan ve ülkedeki siyasi ve toplumsal kutuplaşmanın boyutlarını gözler önüne seren seçim tüm kesimleri oy kullanmaya yöneltilirken ve 160 milyona yakın kişi oy vererek bir rekora imza attı.
TBMM'NİN 100'ÜNCÜ YIL DÖNÜMÜ
Geçtiğimiz yıl 23 Nisan'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 100'üncü yılı kutlandı. 1921'de Millî Bayram olarak kutlanmasına karar verilen 23 Nisan Bayramı, 1929 tarihinde çocuklara armağan edilmişti. Türk milletinin gönlünde, bağımsızlığının sarsılmaz ifadesi olarak önemli yeri olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, her yıl yurt içinde ve yurtdışındaki temsilciliklerde, bütün kurumlarda ve okullarda çeşitli etkinliklerle kutlanarak millî birliğin kenetlenmiş ruhunu temsil ediyor.
KARADENİZ'DE DOĞALGAZ
320 MİLYAR METREKÜPLÜK KEŞİF
2020'de ülkemizin gelişme hedefleri açısından yaşanan en kayda değer hadise şüphesiz Karadeniz'de doğalgaz bulunması oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin Karadeniz'de tarihinin en büyük doğalgaz keşfini gerçekleştirdiğini açıkladıktan sonra "Hedef 2023 yılında Karadeniz gazını milletimizin kullanımına sunmak" diye konuştu. Tuna-1 olarak bilinen Sakarya Gaz Sahası'nda keşfedilen doğal gaz rezervinin 320 milyar metreküp olduğunu duyuran Erdoğan, "Yeni doğalgaz keşifleri kuvvetle muhtemel" dedi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de yaptığı açıklamada, "Keşif ile birlikte ithalatımızda ciddi azalma bekliyoruz. Doğal gazı vatandaşlarımızın çok daha ekonomik fiyatlarla kullanabileceği altyapıyı oluşturmuş oluyoruz" dedi.
İZMİR DEPREMİ:
116 VATANDAŞIMIZI ÇÖKEN BİNALARIN ALTINDA KAYBETTİK
2020'nin ilk aylarında meydana gelen Elazığ depreminin ardından yılsonuna yaklaşırken İzmir'den gelen deprem haberi ülkeyi yasa boğdu. Depremde olağanüstü kurtarma çabalarına rağmen çöken binaların altında kalan insanların hüznü tüm ülkeyi sarmışken 65 saat sonra Elif bebek ve 91 saat sonra Ayda bebek kurtarıldığında tüm ülke hüzünle karışık bir sevinç yaşadı.
AZERBAYCAN'IN KARABAĞ ZAFERİ
2020'nin en önemli olaylarından biri şüphesiz Ermenistan'ın 30 yıl önce haksız bir şekilde işgal ettiği Karabağ topraklarının Azerbaycan tarafından kurtarılması oldu. Azerbaycan ordusu saldırı başlatan Ermeni güçlerine karşı verdiği 44 günlük mücadele sonucu kazandığı zaferle topraklarının büyük bir kısmını geri alma başarısını gösterdi.
Ülkemizin maddi manevi desteği ile Azerbaycan'dan gelen haberler iki ülkenin halkları tarafından coşku ile kutlandı. Ermenistan'ın haksız iddialarına inanmış gibi görünen Batı ülkeleri bile zamanla bu ülkeyi destekleyen söylemlerinden vazgeçti. Her fırsatta iki devlet tek millet söylemiyle birliğimizi dillendirdiğimiz Azerbaycan'ın zaferi hayırlı olsun.
