Kuleli’nin geçmişi ve geleceği

07 Eylül 2016, Çarşamba

15 Temmuz darbe girişiminin ardından alınan kararla askeri liseler kapatıldı. Askeri liselerin kapatılmasından sonra Boğaz’da çok geniş bir araziye sahip olan Kuleli Askeri Lisesi binasının ne olacağı da tartışılmaya başlandı. Kütüphane, müze, otel gibi birçok fikir ortaya atıldı. Mimar Emine Öğün ve Mehmet Öğün ile bu devasa yapının tarihini ve bundan sonra ne olarak kullanılabileceğini konuştuk.

1828: İkinci Mahmut tarafından 'Kule Bahçesi' ve 'Bostancıbaşı odaları' olarak da bilinen bölgeye Süvari Kışlası olarak kullanılmak üzere inşa edildi.

1844: Çıkan bir yangın sonucu harap oldu. Sultan Abdülmecit tarafından yeniden inşa edilen binanın iki yanına kuleler eklendiği için Kuleli Kışlası olarak anılmaya başlandı.

1854: 1856'da sona eren Kırım Harbi'nde o dönem Osmanlı müttefiki olan İngiliz ve Fransız askerleri tarafından kışla ve hastane olarak kullanıldı. İngilizlerin savaş sonrası kışlayı terk ederken çıkarmış olduğu kasıtlı yangın sonucu bina ciddi hasar gördü.

1863: Yangın sonucu ciddi zarar gören bina Sultan Abdülaziz tarafından yeniden yaptırıldı. Binanın günümüze kadar uzanan mimarisi bu dönemde yapıldı.

1877-1878: Tarihe 93 Harbi olarak geçen Osmanlı- Rus Savaşı esnasında hastane olarak kullanıldı.

1912-1913: Balkan Savaşları'nın yaşandığı bu tarihlerde yine hastane olarak kullanıldı.

1920: Birinci Dünya Savaşı sonrasında imzalanan Mondros Antlaşması şartları uyarınca İngilizlerin baskısı sonucu Ermeni yetim ve göçmenlere tahsis edildi.

1924: Tevhid-i Tedrisat Kanunu uyarınca sivil lise olmasına karar verildi.

1925: Alınan karar sonrası yeniden askeri lise olması kararlaştırılarak bugünkü adını aldı.

1947: İkinci Dünya Savaşı boyunca askeri hastane ve Boğaz Nakliyat Komutanlığı olarak kullanılan bina, savaşın sona ermesinden sonra yeniden askeri lise olarak kullanılmaya başlandı.

31 Temmuz 2016: Askeri darbe girişiminde darbecilerin üs noktalarından biri olması nedeniyle OHAL kapsamında çıkarılan kanun hükmünde kararname ile diğer askeri liselerle birlikte kapatıldı.

Binaya müdahale çok radikal olmamalı

Mehmet Öğün (Mimar): Bu kadar eski bir eğitim kurumunun binasının tekrar eğitime yönelik fonksiyon ifa etmesi daha mantıklı geliyor bana. Kuleli Askeri Lisesi olarak değil, Kuleli Lisesi olarak devam ettirilebilir. Ama bir lise için fiziki olarak oldukça geniş mekân imkânına sahip bir yapı olduğu için çoklu kullanıma da müsait. Kültürel faaliyetlerin yer aldığı bölümlerin yanında sivil bir lise faaliyeti sürdürülebilir. Çok radikal bir çizgi çizip de burayı müze yapalım, burayı otel yapalım demek çok doğru değil. Kuleli Kültür Sanat Eğitim Kompleksi gibi bir şey olması, onun içinde de tabii ki 15 Temmuz'u anımsatan lokal birtakım düzenlemelerin yapılması, binaya yapılacak olan müdahalenin çok radikal değişiklikler gerektirmemesi lazım.

Şehir insanına açık bir Külliye olabilir

Emine Öğün (Mimar): Mevcut yapı okul olmak için inşa edildiğinden bu hüviyetini korumak gerektiğini düşünüyorum. Fakat 15 Temmuz itibariyle çok ciddi bir mesele yaşandı. Bu tarihi olayı ve bina tarihini anlatan bir bölüm de olmalıdır içinde. Bina çok büyük olduğu için sadece bir lise olarak değil, halkın da içine girebildiği, daha şeffaflaşmış bir külliye şeklinde kullanılabilir. Çocuklar bir taraftan eğitim alırlarken halkın kullanabileceği kütüphane, sergi ve konferans salonları ile tam anlamıyla sivilleşmiş bir kompleks haline getirilebilir. Arazideki koruluğun da şehir insanlarının kullanımına açılmasıyla burası İstanbul halkına hizmet veren bütünlüklü bir eğitim alanı olabilir.

Benzer Haberler

“Hep denedin, hep yenildin, olsun yine dene, yine yenil, daha iyi yenil.”

Yeniçerilerin İkinci Mahmud’a karşı son isyanı darbe ile sonuçlanmamış, kendilerinin sonu olmuştur. Bu ayaklanmanın (kalkışma) 15 Temmuz 2016’ya benzer tarafı, Sultan’ın halkı ve ilmiye sınıfını yardıma çağırması ve Peygamber’in sancağı altında toplanmaya davet etmesidir. 15 Temmuz 2016’da bazı çıtkırıldımların rahatsız oldukları salâ sesleri, Sancak-ı Şerif çıkarılmasına benzer bir etki yapmış, asilere karşı koyanlara da moral vermiştir.

Arap, İslam ve Ortadoğu ülkelerinin belli başlı gazetelerinin 15 Temmuz darbe girişimi karşısında öne çıkardıkları manşetler İslam dünyasının genel bakışını ortaya koyar nitelikte: El-Ceride gazetesi: “Türkiye 5’inci darbeyi başarısızlığa uğrattı.”

Faysal Soysal’ın kısa film atölyesi mülakatında ‘hangi görevi almak istersiniz?’ diye bir soru vardı. Ben de bu konudaki tutkum net görülsün diye ‘sette çaycılık ile başlayabileceğimi’ söyledim ama hayalim hep yönetmenlikti tabii.