Ocak 2016 | Dosya Sözlük
Bu sayıda geçen kavramlar ve kelimeler için sözlük...
El-Kanun fi't-Tıb:
'Tıbbın kanunu' veya 'tıpta kanun' anlamlarına gelen ve Batı'da Avicenna olarak da bilinen ünlü hekim İbn-i Sina'nın kaleme aldığı 14 ciltlik tıp ansiklopedisidir. Arapça olarak yazılan ve miladi 1025 yılında tamamlanan bu eser 19'uncu yüzyılın başlarına kadar tüm dünyada tıp literatüründe otorite eser olarak kabul görmüştür.
World Heath Organization:
Dünya Sağlık Örgütü.1945 yılında ABD'nin San Francisco kentinde toplanan Birleşmiş Milletler Konferansı kapsamında Çinli ve Brezilyalı delegelerin önerisi ve üye ülkelerin oybirliğiyle kurulmuştur. Örgüt Birleşmiş Milletlere bağlı olarak toplum sağlığıyla ilgili uluslararası çalışmalar yapmaktadır.
İkinci Bayezid Külliyesi:
Sultan İkinci Bayezid tarafından Mimar Hayrettin'e yaptırılan Edirne'deki tarihi külliye. 1484-1488 yılları arasında süren bir çalışma sonucu bitirilen külliyede bir cami, tıp medresesi, imaret, darüşşifa, hamam, mutfak, erzak depoları ve çeşitli binalar bulunmaktadır. Külliyenin içindeki Darüşşifa ve Tıp medresesi bugün Sağlık Müzesi olarak hizmet vermekte ve ziyaretçi akınına uğramaktadır. Almış olduğu uluslararası ödüllerle adını yurt içi ve yurt dışında duyuran bu müze, bir Osmanlı darüşşifasını günümüzde gerçek anlamda yaşatan tek müzedir.
İd:
Sigmund Freud'un insan zihninin katmanlarını tanımlarken oluşturduğu 'buz dağ'ı metaforunda bilincin en alt kademesini ifade etmek için kullandığı kavram. Freud'a göre id, zevk temelli istekler merkezi ve aşırı ısrarcı temel enerjinin çıkış noktasıdır. Temel ve en ilkel benliktir. Buz dağının diğer katmanlarında ise sırasıyla ego ve süper ego bulunmaktadır.
Fitoterapi:
Hastalıkların tedavisi amacıyla bitkilerden faydalanılması ve etkilerinin araştırılması bilimidir. Terim ilk olarak Fransız hekim Henri Lenlerc tarafından kullanılmıştır. Geçmişteki fitoterapi uygulamaları ile günümüz arasında en büyük fark, artık bitkilerin bütünüyle değil faydalı parçalarının tedavi amacıyla kullanılmasıdır. Fitoterapinin bugün en çok geliştiği ülke Almanya'dır.
Mürşid--i Kamil:
Tasavvufta kendisine tabi olunan kâmil insan. Kuran-ı Kerim ve Sünnet-i Seniyye'ye ait ölçüleri hayata geçirerek bu ölçüleri nefsinde bizzat yaşayan ve bağlılarını dinin esasları, dinî hayat, tevhit, marifet konusunda terbiye eden kişi.
Mazhar Osman Bey (1884-1951):
Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman, ruh ve sinir hastalıkları uzmanı ve Türkiye'de ilk modern ruh sağlığı hastanesini kuran Türk hekimidir. Türkiye'de akıl ve sinir hastalıkların çağdaş yöntemlerle tedavisinde öncülük etmiştir. Türk Nöro-psikiyatri Cemiyeti'nin yanı sıra; 'İçki İle Mücadele Cemiyeti' gibi sağlık derneklerinin kurucusu olan Osman Bey, Sinir Hastalıkları, Keyif Veren Zehirler gibi çeşitli mesleki eserler yazdı. Hamburg Akıl Hastalıkları Derneği, Fransız Nöroloji Derneği, New York Nöroloji Akademisi gibi yurtdışı sağlık kuruluşlarının onur üyeliklerine seçildi. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, bir dönem 'Mazhar Osman Hastanesi' adıyla da anılmıştır.
İbn Arabi (1165-1240):
Muhyiddin İbn Arabi, büyük bir tasavvuf büyüğüdür. Vahdet-i vücut diye anılan ünlü tasavvuf kuramını şiddetle savunmuştur. Bağdat'tan Selçuklu hükümdarının daveti üzerine Konya'ya gelmiş ve veliaht Keykavus'a hoca olmuştur. Birçok eseri günümüze kadar ulaşan İbn Arabi Şam'da vefat etmiştir. Kabri Şam şehri dışında Kasiyun Dağı eteğindedir. 1500'lerin başında Sultan Selim, Şam'ı Osmanlı toprağı yaptığında oraya türbe, camii ve imaret inşa ettirmiştir.
Ivan Illıch(1926-2002):
Avusturyalı filozof ve toplum eleştirmeni. Çağdaş batı kültürün oluşturduğu kurumları, eğitim, sağlık, çalışma hayatı anlayışını ve bunların birey-toplum üzerindeki etkilerini eleştirel bir şekilde ele almıştır. Teoloji, felsefe, tarih, sosyoloji gibi farklı disiplinlerde çalışmaları bulunan Illich'in başlıca eserleri şunlardır; Şenlikli Toplum, Okulsuz Toplum, Sağlığın Gaspı, İşsizlik Hakkı, Enerji ve Toplum.
Ego-santrik:
Kendini olayların ve kâinatın merkezi olarak gören, benci.
Episzot:
Bir eserde ana temaya bağlı ikinci derecedeki tema.
Eşref-i Mahlûkat:
Mahlukatın en eşrefi, yaratılmışların en şereflisi. İnsan.
Gülbang:
1. Gül sesi, bülbül şakıması.
2. Topluca okunan dua.
3. Yeniçerilerin savaş esnasında hücum ederken "Allah Allah" diyerek haykırmaları.
Hedonizm:
Hazcılık, lezzetçilik, zevkperestlik.
Hılt:
Safra, sevda, kan ve balgam olmak üzere insan vücudundaki dört ana maddenin her biri.
Melal:
1. Keder, hüzün, can sıkıntısı.
2. Bıkkınlık, usanç.
Miyasma:
Eskiden bazı bulaşıcı hastalıklara sebep olduğu sanılan şey.
Şüreka:
Şerikler, ortaklar.
Taltif etmek:
Para, mevki, nişan vererek veya sözle mükâfatlandırmak.
'Tıbbın kanunu' veya 'tıpta kanun' anlamlarına gelen ve Batı'da Avicenna olarak da bilinen ünlü hekim İbn-i Sina'nın kaleme aldığı 14 ciltlik tıp ansiklopedisidir. Arapça olarak yazılan ve miladi 1025 yılında tamamlanan bu eser 19'uncu yüzyılın başlarına kadar tüm dünyada tıp literatüründe otorite eser olarak kabul görmüştür.
World Heath Organization:
Dünya Sağlık Örgütü.1945 yılında ABD'nin San Francisco kentinde toplanan Birleşmiş Milletler Konferansı kapsamında Çinli ve Brezilyalı delegelerin önerisi ve üye ülkelerin oybirliğiyle kurulmuştur. Örgüt Birleşmiş Milletlere bağlı olarak toplum sağlığıyla ilgili uluslararası çalışmalar yapmaktadır.
İkinci Bayezid Külliyesi:
Sultan İkinci Bayezid tarafından Mimar Hayrettin'e yaptırılan Edirne'deki tarihi külliye. 1484-1488 yılları arasında süren bir çalışma sonucu bitirilen külliyede bir cami, tıp medresesi, imaret, darüşşifa, hamam, mutfak, erzak depoları ve çeşitli binalar bulunmaktadır. Külliyenin içindeki Darüşşifa ve Tıp medresesi bugün Sağlık Müzesi olarak hizmet vermekte ve ziyaretçi akınına uğramaktadır. Almış olduğu uluslararası ödüllerle adını yurt içi ve yurt dışında duyuran bu müze, bir Osmanlı darüşşifasını günümüzde gerçek anlamda yaşatan tek müzedir.
İd:
Sigmund Freud'un insan zihninin katmanlarını tanımlarken oluşturduğu 'buz dağ'ı metaforunda bilincin en alt kademesini ifade etmek için kullandığı kavram. Freud'a göre id, zevk temelli istekler merkezi ve aşırı ısrarcı temel enerjinin çıkış noktasıdır. Temel ve en ilkel benliktir. Buz dağının diğer katmanlarında ise sırasıyla ego ve süper ego bulunmaktadır.
Fitoterapi:
Hastalıkların tedavisi amacıyla bitkilerden faydalanılması ve etkilerinin araştırılması bilimidir. Terim ilk olarak Fransız hekim Henri Lenlerc tarafından kullanılmıştır. Geçmişteki fitoterapi uygulamaları ile günümüz arasında en büyük fark, artık bitkilerin bütünüyle değil faydalı parçalarının tedavi amacıyla kullanılmasıdır. Fitoterapinin bugün en çok geliştiği ülke Almanya'dır.
Mürşid--i Kamil:
Tasavvufta kendisine tabi olunan kâmil insan. Kuran-ı Kerim ve Sünnet-i Seniyye'ye ait ölçüleri hayata geçirerek bu ölçüleri nefsinde bizzat yaşayan ve bağlılarını dinin esasları, dinî hayat, tevhit, marifet konusunda terbiye eden kişi.
Mazhar Osman Bey (1884-1951):
Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman, ruh ve sinir hastalıkları uzmanı ve Türkiye'de ilk modern ruh sağlığı hastanesini kuran Türk hekimidir. Türkiye'de akıl ve sinir hastalıkların çağdaş yöntemlerle tedavisinde öncülük etmiştir. Türk Nöro-psikiyatri Cemiyeti'nin yanı sıra; 'İçki İle Mücadele Cemiyeti' gibi sağlık derneklerinin kurucusu olan Osman Bey, Sinir Hastalıkları, Keyif Veren Zehirler gibi çeşitli mesleki eserler yazdı. Hamburg Akıl Hastalıkları Derneği, Fransız Nöroloji Derneği, New York Nöroloji Akademisi gibi yurtdışı sağlık kuruluşlarının onur üyeliklerine seçildi. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, bir dönem 'Mazhar Osman Hastanesi' adıyla da anılmıştır.
İbn Arabi (1165-1240):
Muhyiddin İbn Arabi, büyük bir tasavvuf büyüğüdür. Vahdet-i vücut diye anılan ünlü tasavvuf kuramını şiddetle savunmuştur. Bağdat'tan Selçuklu hükümdarının daveti üzerine Konya'ya gelmiş ve veliaht Keykavus'a hoca olmuştur. Birçok eseri günümüze kadar ulaşan İbn Arabi Şam'da vefat etmiştir. Kabri Şam şehri dışında Kasiyun Dağı eteğindedir. 1500'lerin başında Sultan Selim, Şam'ı Osmanlı toprağı yaptığında oraya türbe, camii ve imaret inşa ettirmiştir.
Ivan Illıch(1926-2002):
Avusturyalı filozof ve toplum eleştirmeni. Çağdaş batı kültürün oluşturduğu kurumları, eğitim, sağlık, çalışma hayatı anlayışını ve bunların birey-toplum üzerindeki etkilerini eleştirel bir şekilde ele almıştır. Teoloji, felsefe, tarih, sosyoloji gibi farklı disiplinlerde çalışmaları bulunan Illich'in başlıca eserleri şunlardır; Şenlikli Toplum, Okulsuz Toplum, Sağlığın Gaspı, İşsizlik Hakkı, Enerji ve Toplum.
Ego-santrik:
Kendini olayların ve kâinatın merkezi olarak gören, benci.
Episzot:
Bir eserde ana temaya bağlı ikinci derecedeki tema.
Eşref-i Mahlûkat:
Mahlukatın en eşrefi, yaratılmışların en şereflisi. İnsan.
Gülbang:
1. Gül sesi, bülbül şakıması.
2. Topluca okunan dua.
3. Yeniçerilerin savaş esnasında hücum ederken "Allah Allah" diyerek haykırmaları.
Hedonizm:
Hazcılık, lezzetçilik, zevkperestlik.
Hılt:
Safra, sevda, kan ve balgam olmak üzere insan vücudundaki dört ana maddenin her biri.
Melal:
1. Keder, hüzün, can sıkıntısı.
2. Bıkkınlık, usanç.
Miyasma:
Eskiden bazı bulaşıcı hastalıklara sebep olduğu sanılan şey.
Şüreka:
Şerikler, ortaklar.
Taltif etmek:
Para, mevki, nişan vererek veya sözle mükâfatlandırmak.