Ekim 2015 - Dosya Sözlük

Ekim 2015 - Dosya Sözlük
Giriş Tarihi: 5.10.2015 17:36 Son Güncelleme: 5.10.2015 17:42
SAYI:17Ekim 2015
Bu sayıda geçen kavramlar ve kişiler için sözlük... Avangart: Fransızca askerî bir terim. Öncü birlik anlamına gelmektedir. Fransızca ve diğer dillerde sanat, siyaset ve kültür alanlarında yenilikçi manasında kullanılmaktadır. Bugün özellikle sanat alanında kullanımı yaygındır. Avangart sanat; kültür, gerçeklik tanımları içindeki kabul edilmiş normları sarsıp sınırlarını değiştirmeyi amaç edinir. Bu normlar, sosyal reformdan estetik deneyimlerin değişimine kadar çeşitlilik gösterebilir.

Turquerie: 16'ncı yüzyıldan 18'inci yüzyıla kadar Türk sanat ve kültüründen etkilenen Batı Avrupalılar, özellikle Fransızlar tarafından Türk sanat ve kültürünün taklit edildiği moda akımıdır. Bu akım Türk yapımı ürünlere, sanata, müziğe ve mimariye duyulan ilgi sonucu gelişmiştir.

Sürrealizm: Avrupa'da Birinci ve İkinci Dünya Savaşları arasında gelişen ve Türkçeye gerçeküstücülük diye çevrilen akım. Temelini, akılcılığı yadsıyan ve karşı-sanat için çalışan ilk Dadaistlerin eserlerinden alır. Sürrealizm Manifestosu'nu hazırlayan şair Andre Breton'a göre gerçeküstücülük, bilinç ile bilinç dışını birleştiren bir yoldur. Gerçeküstücülük akımı, gerçek dışı anlamında değil, aksine gerçeğin insandaki izdüşümü şeklinde bir yaklaşımdır. Bu akım, resimden sinemaya, tiyatrodan edebiyata kadar birçok sanat dalını etkilemiştir.

Etnomüzikoloji: Bir kültür ya da alt kültürün müziğini, seslerini, ses aralıklarını, icra biçimini, içinde geliştiği kültürle ilişkisini, çeşitli açılardan inceleyen ve diğer kültürlerin müzikleriyle karşılaştıran bilim dalı.

Eklektik: Seçmecilik. Yunanca ve Latince 'seçmek' anlamına gelen 'eligere' kelimesinden türetilmiştir. Yeni bir öğreti meydana getirmek üzere çeşitli sistemlerin en kabul edilebilir tezlerini seçip toplamaya dayalı metot.

İkinci Yeni: 1960 öncesinde Garip akımının oluşturduğu biçimciliğe uymayan, duygusallığı kabul etmeyen şiir anlayışına tepki olarak doğmuştur. Anlaşılırlık yerine anlamca kapalılığı, somutlamaya karşılık soyutlamayı savunan İkinci Yeni'de, boşluk duygusu, sıkıntı, yalnızlık, yabancılık, yenilmişlik, içe kapanma, bunalım, bezginlik, şüphe, tiksinme başlıca kullanılan temalar arasındadır. Cemal Süreya, Sezai Karakoç, Ece Ayhan, İlhan Berk, Edip Cansever ve Turgut Uyar bu akımın temsilcileri arasındadır.

Nev Yunanilik: Türk edebiyatını Batılılaştırmak amacıyla Yahya Kemal ve Yakup Kadri'nin gençlik yıllarında düşündükleri bir edebiyat atılımına verilen ad. Eski Yunan edebiyatının üslûp anlayışının benimsendiği bu akımda, yeni bir dil ve milli bir edebiyat ortaya konmalı görüşü ileri sürülmüş ve yazılan eserlerin konuları eski Yunan ve Roma mitolojilerinden seçilmiştir. Türklerin Akdeniz havzası medeniyetine dâhil olduğunu ispatlamak amacıyla oluşturulan bu edebî akım, dönemini etkileyen bir gelişme gösterememiştir.

Ezra Pound (1885-1972): Amerikalı şair, çevirmen ve deneme yazarı. İmgecilik ve Vortisizm akımlarının kurulmasında öncülük etmiştir. 1949'da Bollingen Şiir Ödülü'nü almıştır. Batı sanat ve kültürünü her yanıyla inceleyen Pound, klasik ilkçağdan Çin ve Japon şiirine kadar ilgi göstermiş, bunlardan esinlenerek şiire yeni olanaklar ve zenginlikler kazandırmıştır. İngiliz ve Amerikan şiirini derinden etkileyen Pound, 'şairler şairi' olarak nitelendirilmiştir. Yazarın, Kantolar adlı şiir kitabı edebiyat çevrelerince bir başyapıt olarak görülmektedir.

Şeyh Galip (1757-1798): Türk divan edebiyatı şairi, mutasavvıf. Esed ve Galip mahlaslarıyla yazdığı şiirlerini toplayarak 24 yaşında iken divanını meydana getirdi. Sembolizm benzeri bir tarzın Türk edebiyatındaki öncüsü olmuş, birçok buluşu ve yarattığı mazmunlarla divan edebiyatının gelişmesinde büyük bir rol oynamış olmasına rağmen divan şiirinin geleneklerinden de kopmayan Galip'in en önemli eseri Hüsn-ü Aşk'tır.

Pablo Picasso (1881-1973): İspanyol ressam ve heykeltıraş. 20'nci yüzyıl sanatının en önemli simalarından olan Picasso, Georges Braque ile birlikte uzaydaki üç boyutlu bir cismi iki boyutlu bir düzleme geometrik bir tarzda aktarmayı amaçlayan Kübizm akımının temellerini atmıştır. Üretkenliğiyle de nam yapmış sanatçının en önemli eseri, Alman ordularının Guernica kasabasını bombalamasının kendisinde yarattığı etkiyi yine kendine has üslubuyla tuvale aktardığı Guernica tablosudur.

Apoloji: Bir dünya görüşünün ve temsilcisinin savunulması.

Dekadan: Yozlaşma, çürüme, gerileme, çöküş.

Entite: Kendilik, varlık, var olmak.

Horizontal: Yatay düzlem, yatay çizgi.

İzlek:
1.Keçi yolu, patika.
2. Bir edebî eserde işlenen konunun anlamca ortaya koyduğu ana yönelim.

Mülhem: İçe doğmuş, esinlenmiş.

Müşahhas: Somut, görünen.

Nevpeyda: Yeni çıkma.

Sekans:
1. Belirli bir süre içinde arka arkaya giden şeyler, dizi.
2. Bir bütün meydana getiren planlar dizisi.

Tanzir:
1. Benzetme.
2. Divan edebiyatında bir şiiri örnek alarak ona benzer bir şiir yazma.

Tevessül:
Başlama, girişme.
BİZE ULAŞIN