Tatil atıl olmak değildir

Geçtiğimiz haftalarda ilk ve ortaöğretim öğrencilerinin karne almasıyla birlikte yaz tatili başlamış oldu. Çocuklar için büyük bir sevinç kaynağı, kimi anneler içinse zorlu bir dönemin temsilcisi olsa da, aslında tatil kelime manası itibarıyla zihinlerdekinden farklı bir anlam taşıyor. Tatil, kelime olarak Arapça'da 'bir iş yapmamak, eylemsiz olmak, faaliyette bulunmamak' gibi anlamlara gelen 'atale' kökünden türeyip dilimize de bu şekilde yerleşmiş bir sözcüktür. Yine aynı kökten türeyen 'atıl olmak' ya da 'atalet' kelimeleri de günlük konuşma dilimize yerleşmiştir. Bu sözcüklerin hepsindeki ortak anlam; bir işten geri durmak, faaliyette bulunmamak, bir şey üretmemek olarak da özetlenebilir. Tatil deyince tam da bu kelimelerdeki gibi üretimsiz bir zaman dilimi akla gelir. Milletçe tatil deyince bol bol dinleneceğimiz, gezip dolaşacağımız, iş yapmayıp keyfimize hizmet etmek dışında anlamlı bir meşguliyet edinmeyeceğimiz günler ya da haftalar aklımıza gelir. Peki, inançlı bir insanın dünyada bulunma amacına, çalışmaya, düşünüp üretmeye ara verip atıl olma lüksü var mıdır?

İnançlı kişi dünya hayatını bir amaç uğruna yaşadığına inanır. Varlığının bir hedefi vardır ve hayat denilen başı-sonu belli zaman dilimi de aslında bu hedefi gerçekleştirmek için ona tanınmış bir imkândır. Dünyayı da ahireti de aynı kefede tartmak durumunda olan bir bireyin bunlardan birini yekdiğerine tercih etme şansı yoktur aslında. Ahiretini kazanmaya çalışırken dünyaya ve dolayısıyla dünyadaki diğer varlıklara bir iz, bir miras bırakmak, inançlı kişinin amaçlarından biridir. Eliyle, sözüyle, fikriyle insanlığa fayda sağlayacak bir esere sahip olmalıdır öncelikle. Üstelik bunu, ömrünün nerede biteceğini bilmediği için her an 'gitmeye hazır' halde devam ettirmeli; üretmeye, faydalı olmaya, anlamlı bir iz bırakma çabasına ara vermemelidir.
Mutlu ve huzurlu bir dünya hayatının ipuçlarını veren İnşirah suresinde de böyle söylenmemiş midir? Yıllarca, okunmasının iç sıkıntısını giderdiğini bildiğimiz İnşirah suresinin bizi sürekli bir şeylerle meşgul olmaya yönlendirdiğini yeni keşfettiğimi de burada mahcubiyetle itiraf edebilirim. Okumanın kişiyi Kur'an-ı Kerim'in mucizevî yönü sebebiyle ferahlattığını düşündüğüm İnşirah suresinin 7. ayetinde Allah (c.c) "Öyleyse, bir işi bitirince diğerine koyul."(94:7) diyerek aslında insana bunalımdan, depresyondan kurtulmanın ipuçlarını da vermiştir. Bizi yaratan, bizi bizden daha iyi tanıyan Allah bize diyor ki, "Daima bir işle meşgul ol. Biri bittiğinde diğerine başla. Çünkü seni öyle bir mekanizmayla yarattım ki, sürekli işleyen zihnin ve bedenine bir hammadde vermezsen zamanla kendi kendini öğütürsün." İşte bu da tam olarak çağımızın hastalığı olan depresyona karşılık gelir. İnsan yalnızca ahiret mutluluğu için değil, zihin ve beden sağlığını korumak için de daima kendisini meşgul edecek bir uğraş sahibi olmalıdır.
Hâl böyleyken; ömür dediğimiz kısacık zaman diliminin hangi gününü, hangi haftasını boş ya da atıl olarak geçirebiliriz? Arapçada, bozulan bir araba, işlevini yerine getiremeyen bir makine, üretilme sebebi olan işi yapamayacak duruma gelen eşyalar için bozuk, işlevsiz, işe yaramayan anlamlarında kullanılan 'tatil' kelimesi, hiç kimsenin hayatının bir bölümünü dâhi olsa tanımlamak için tercih edeceği bir kelime olamaz aslında.