Yunus Emre Enstitüsü’nün Karadağ’daki Faaliyetleri

Can Güray 23 Kasım 2019, Cumartesi

Türkiye’yi, Türk dilini, tarihini, kültürünü ve sanatını dünyaya tanıtan ve Türkiye’nin diğer ülkeler ile kültürel alışverişini geliştirmeyi hedefleyen Yunus Emre Enstitüsü Balkanlara yönelik olarak 2014’ten beri Karadağ’ın başkenti Podgoritsa’da da faaliyet gösteriyor.

Osmanlı Devleti'nin, Fatih Sultan Mehmed (1451-1481) döneminde 1479 yılında başlayan Karadağ'da hâkimiyet kurma çabaları, ancak II. Bayezid döneminde 1499 yılında tam anlamıyla gerçekleşebilmişti.

Yaklaşık dört asır Osmanlı hâkimiyetinde kalan Karadağ, nihayet 1878 Berlin Antlaşması ile bağımsızlığını kazandı. Bu bağımsızlıktan sonra Osmanlı Devleti Karadağ'ı tanıyan ilk devlet oldu ve Çetine'ye gönderilen ilk daimi Osmanlı sefiri Halil Halid bey, görevine Temmuz 1879'da başladı.

Bağımsızlığı 1878 Berlin Antlaşması ile tanınmış olan Karadağ, 40 yıllık bağımsızlık döneminden sonra Sırbistan ile birleşti. İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulmuş Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde özerk statüye sahip olan Karadağ, 1990'ların başında komünist dönemin sona ermesinin ardından Sırbistan ile federal ortaklığını devam ettirdi.

Bununla beraber, savaş yıllarının zor şartları ve Slobodan Milošević'in baskıcı yönetimi, Sırbistan'dan ayrılma düşüncesinin gittikçe güçlenmesine sebep olmuştu. 1990'ların ikinci yarısında Milošević'in Karadağ siyasetindeki etkisi zayıflamış, 2000 yılında siyaset sahnesinden çekilmesinin ardından Karadağ'dan gelen yeni statü talepleri Sırbistan yönetimince de dikkate alınmıştı.

Sırbistan ve Karadağ arasında 14 Mart 2002 tarihinde Belgrad'da imzalanan anlaşmayla iki ülke arasında daha gevşek bir federal yapıya geçilmesine karar verildi. Böylece, iki taraf arasında anayasa ve ekonomi politikaları gibi konularda görüşmelerin tamamlanmasının ardından 4 Şubat 2003'te Sırbistan-Karadağ birliği resmen kuruldu.

Karadağ hakkında
Bu dönemde din, etnik kimlik ve ulusal sembollerde Karadağlıların Sırplardan ayrışmaları daha da belirginleşerek hızlanmış, Karadağ içerisinde bağımsızlık için referandum yapılmasına yönelik fikirler güçlenmişti.

Nihayet 21 Mayıs 2006 tarihinde yapılan referandumda Karadağ halkının yüzde 55'i bağımsızlık yönünde karar verdi ve 3 Haziran 2006'da Karadağ bağımsızlığını resmen ilan etti. Ülkenin mevcut anayasası 2007'de kabul edildi.

2007 yılında kabul edilen Karadağ anayasasında, Karadağ hukukun üstünlüğüne dayalı sivil, demokratik, ekolojik bir refah devleti olarak belirtilmişti. Karadağ Euro sisteminin üyesi olmadığı hâlde, para birimi olarak Euro'yu kullanmakta.

Bağımsızlığını ilan ettikten sonra Karadağ, dış politika amaçlarını, Birleşmiş Milletler (BM)'e, Avrupa Birliği (AB)'ne ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO)'ya üyelik olarak belirtmişti. 28 Haziran 2006'da BM'ye kabul edilen Karadağ, 2008 yılında Akdeniz Birliği'ne üye olmuş, 5 Haziran 2017 tarihinde ise NATO'nun 29'uncu üyesi olmuştu.

Karadağ'ın Aralık 2010'da AB adaylık statüsünü almasının ardından tam üyelik müzakereleri 29 Haziran 2012'de resmen başladı. Karadağ AB tam üyelik müzakere sürecinde bugüne kadar 33 fasıl açmış olup, ülkenin 2025 yılında tam üye olarak AB tarafından kabul edileceği tahmin edilmekte.

Karadağ'ın başkenti Podgorica'dır. 13 bin 812 kilometre kare yüzölçümüne sahip ülkenin nüfusu 650 bin. Nüfusun yüzde 45'i Karadağlı, yüzde 29'u Sırplardan oluşmakta.

Diğer önemli etnik gruplar ise: Yüzde 9 Boşnak, yüzde 5 Arnavut, yüzde 3 Karadağlı (Slav) Müslüman ve yüzde 1 Hırvat. Nüfusun yüzde 72'si Ortodoks, yüzde 19'u Müslüman, yüzde 3'ü Katolik'tir. Kuzeyinde Sırbistan, güneyinde Adriyatik Denizi, doğusunda Arnavutluk ve Kosova, batısında Hırvatistan ve Bosna-Hersek bulunan Karadağ, bir güneydoğu Avrupa ülkesidir.

Türkiye'nin başat kültürel diplomasi kurumu
Yunus Emre Vakfı; Türkiye'yi, Türk dilini, tarihini, kültürünü ve sanatını tanıtmak; bununla ilgili bilgi ve belgeleri dünyanın istifadesine sunmak; Türk dili, kültürü ve sanatı alanlarında eğitim almak isteyenlere yurt dışında hizmet vermek; Türkiye'nin diğer ülkeler ile kültürel alışverişini arttırıp dostluğunu geliştirmek amacıyla 5 Mayıs 2007 tarihli ve 5653 sayılı kanunla kurulmuş bir kamu vakfıdır.

2009 yılında faaliyetlerine başlayan Yunus Emre Enstitüsü'nün yurt dışında 48 ülkede faaliyet gösteren 58 kültür merkezi bulunmakta. Kültür merkezlerinde verilen Türkçe eğitiminin yanı sıra, farklı ülkelerdeki eğitim kurumlarıyla yapılan işbirlikleri ile Türkoloji bölümleri ve Türkçe öğretimi desteklenmekte.

Özellikle yurt dışındaki üniversitelerde kurduğumuz bağları bilim diplomasisi için kullanarak Türkiye'deki üniversitelerle yurt dışındaki üniversitelerin işbirliğine zemin hazırlamakta. Bunların yanı sıra kültür ve sanatımızı tanıtmak amacıyla birçok etkinlik düzenlenmekte, ulusal ve uluslararası etkinliklerde ülkemiz temsil edilmekte. Ayrıca 50 ülkede 100 üniversite ile Türkoloji projesini yürüten Enstitü, bu şekilde toplamda 72 ülkede 156 irtibat noktasında hizmetlerini sürdürmekte.

Yakın dönemde Seul'de Hankuk Üniversitesi, Dublin'de Trinity College bünyesinde kültür merkezi faaliyetlerimiz başlamış olup, Abuja, Pekin, Toronto ve Buenos Aires'teki açılış çalışmaları devam etmekte. Enstitü 2023 yılına kadar 100 kültür merkezine ulaşma hedefi çerçevesinde çalışmalarına devam etmektedir.

Yunus Emre Enstitüsü, tüm faaliyetlerini Kültürel Diplomasi ekseninde yürütmekte. Kültürel diplomasi, genel itibariyle, kültürel etkinlikler, dil, uluslararası yayıncılık (medya ve literatür çevirisi), eğitim ve bilim alanlarında yürütülmekte.

Bu alanlardan tek başına veya diğer kurumlarla birlikte sorumlu olan kurumlarımız olduğu gibi sivil veya ticari örgütlenmelerle de bu alanlarda birçok uluslararası etkinlik yürütülmekte. Türkçe öğretiminden kültür-sanata, Türkoloji çalışmalarından geleneksel sporlarımıza uzanan geniş bir yelpazede faaliyet gösteren enstitü, Türkiye'nin uluslararası alanda bilinirliğini, güvenilirliğini ve itibarını artırmak misyonuyla hareket ederken dünyanın her yerinde Türkiye ile bağ kuran ve Türkiye'ye dost insan sayısını artırmayı hedeflemekte.

Yurt içi ve yurt dışında toplam 31 ülkeden 376 kurum/kuruluş ile aktif işbirliği içerisinde çalışan enstitü, sadece kültür alanında değil bilim, sanat, ticaret gibi birçok alanda ülkemiz kurum ve kuruluşlarının yurt dışına açılan kapılarından biri olma yolunda ilerlemekte.

Enstitü, tüm bu çalışmalarında uluslararası alanda Türkiye'ye karşı mevcut olan yanlış algı ve önyargıların ortadan kaldırılmasını öncelikli hedef olarak görmekte.

Podgoritsa Yunus Emre Enstitüsü
Yunus Emre Enstitüsünün Türkiye'yi, Türk dilini, tarihini, kültürünü ve sanatını tanıtmak misyonu doğrultusunda Karadağ'ın başkenti Podgoritsa'da 2014 yılından bu yana T.C. Podgoritsa Büyükelçiliğine bağlı birim statüsünde faaliyet göstermekte.

Podgoritsa YEE, Türkçe Öğretimi faaliyetleri kapsamında Karadağlılara hem Enstitü merkezinde hem de yerel eğitim kurumları başta olmak üzere Karadağ merkezi ve yerel hükümet kurumlarıyla yapılan protokoller kapsamında söz konusu kurumlar bünyesinde Türkçe kursları düzenlemekte.

Karadağ'ın tek devlet üniversitesi olan Karadağ Devlet Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Donja Gorica Üniversitesi öğrencilerine; Karadağ Dışişleri Bakanlığı ve Podgoritsa Büyükşehir Belediyesi personeline Enstitü Türkçe okutmanları tarafından Türkçe dersleri verilmekte. Faaliyete başlanılan 2014 senesinden günümüze kadar Podgoritsa YEE tarafından 1162 kursiyere Türkçe eğitimi verilmiş. Podgoritsa YEE, Türk kültürünü ve sanatını tanıtma misyon ve vizyonu çerçevesinde 2014 yılından bu yana Karadağ genelinde 120'den fazla kültür-sanat faaliyetini, 50 yerel paydaşla işbirliği hâlinde gerçekleştirmiştir.

Benzer Haberler

Çok çeşitli kültür, farklı dinler ve geniş bir etnik yelpaze olur da farklı, ilginç, tuhaf gelenekler olmaz mı bir yerde. Tam da böyle bir coğrafya olan Balkanlarda yaşayan toplumlar kendilerine has, kimi çok köklü, kimi çok tuhaf, kimi yaşam mücadelesinin getirisi ama neticede her biri kültürel bir zenginliğe dönüşmüş olan nice geleneğe sahip. İşte Arvanutluk, Trakya, Bosna, Bulgaristan ya da bölgenin geri kalanına mal olmuş bu geleneklerin en sıra dışı olanları.

İslam Balkanlara esasen tasavvuf yoluyla girer ve yine sûfîler tarafından yayılır. Balkanların fethi sırasında ve sonrasında geniş halk kitlelerinin İslam’ı benimsemelerinde de en etkili rolü sûfîler oynar.

Definelerle, hazinelerle bağlantılı Trakya’nın meşhur “cinli”, “üç harfli” söylencelerinin, Balkanların bir diğer ucunda bir başka korku hikâyesine konu olmaları, efsanelerin, hayallerin, rivayetlerin izini sürenler için pek de şaşırtıcı değil.

Türkiye Balkansız, Balkanlar da Türkiye’siz huzurlu ve istikrarlı olamaz. Gelecekte Türkiye’ye en büyük dış darbe, Balkanlarda vurulabilir. Son zamanlarda Balkanlarda artan Türkiye karşıtı propagandalar, böyle bir tehlikenin habercisidir.