Dosya Sözlük | Mayıs 2018

15 Mayıs 2018, Salı

Bu sayıda geçen kavram ve sözcükler için sözlük... .

Frantz Fanon

1925-1961 Fransız melez bir ailede doğan Fanon, kolonileştirmenin psikopatolojisi konusunda 20'nci yüzyılın en önemli düşünürlerinden biridir. Gençliğinde kendisini Fransız olarak tanımlayan Fanon, maruz kaldığı ırkçı tutumlar karşısında Tunus'a göç ederek Cezayir'in bağımsızlık hareketi için çalışmalar sürdürdü. Yapıtları, 40 yılı aşkın bir süre kolonileştirme-karşıtı kurtuluş hareketlerine kaynak oldu.

Konfüçyanizm

Çinli filozof, Konfüçyüs'ün savaştan devlet yönetimine, metafizikten insan ilişkilerine kadar dile getirdiği fikirlerinin sistemleştirilmesi.

Etno Merkezcilik

Bir aşirete, kabileye ve benzeri etnik gruba bağlılık olarak tanımlanır. Etnik merkezcilikte bir kimse kendi kültürünü temel olarak alır. Diğer kültürleri kendi kültürüne, diline, yaşayışına, âdetine, dinine göre değerlendirir ve yargılar. Bu düşünce bir yanıyla kendi kültürel değerlerine sahip çıkması, ortak kimliği sağlaması için bir nevi gerekli görülür. Fakat kendi kültürünü yüceltmesi, başka kültürleri küçümsemesi, ötekileştirmesi ya da aşağılaması düzeyinde siyasi bağdaşmazlıklar, savaş, terörizm ve hatta soykırımlarla sonuçlanabilir.

Kültür Endüstrisi

Bu terim, radyo, televizyon, kitap, magazin, gazete, müzik gibi faaliyetlerin kapitalizmin egemenliğini pekiştirip güçlendirmek için kullanıldığını savunur. Max Horkheimer ve Theodor W. Adorno'nun da içinde bulunduğu "Frankfurt Okulu" tarafından geliştirilmiştir. Bu okulun düşünürlerine göre kültür endüstrisinin öncelikli amacı bireyin kapitalizmi benimsemesini kolaylaştırmaktır. Kültür endüstrisinde pazar için üretim olduğu için kültür ürünleri standartlaşır ve estetikliğini yitirir.

Fildişi Kule

Toplum sorunlarından kaçanların içinde bulunduğu varsayılan düşsel evren.

İntelijansiya

"Aydınlar topluluğu" anlamına gelen bir terimdir. Genellikle kültürel ve siyasal etkinliğe sahip entelektüel topluluk anlamında kullanılır.

Hegemonya

Bir sistem içerisindeki iktidarın ya da bir sınıfın diğerlerinden baskın olmasıdır. Zoraki bir yönetimden ziyade burjuvazi değerlere göre işleyen kültürel ve ideolojik bir metottur.

Despotizm

Despotizm, ister bireysel, ister bir grup tarafından olsun mutlak siyasi bir güç ile hükmeden tek bir idari otoriteye sahip hükümet biçimidir.

Avantür

Türkçeye Fransızcadan geçmiş, macera, serüven anlamına gelen kelime.

Bidat

İslam'da Hz. Muhammet'ten sonra ortaya çıkan değişik yargılar ve ilkeler olarak kullanılan kelimenin asıl anlamı sonradan türeyen şeydir.

Müstemleke

Bir devletin kendi ülkesinin sınırları dışında egemenlik kurarak yönettiği ekonomik veya siyasal çıkarlar sağladığı ülke, sömürge.

Nizamname

Anayasal bildirge.

Benzer Haberler

Artık öyle “mutlak düşman” görerek veya Asyacılık falan yaparak işin içinden çıkamayız. Batı karşısında aşk-nefret tahterevallisi de başımızı döndürmekten öteye gitmez. Durum çok daha ciddidir. Sükunetle ilerlemeyi gerektirir.

Allah “nur” iken Hz. Peygamber karanlığı yaran bir “yıldız”, Kuran ise “kandil” kabul edilir. Pek çok insan için güneşin battığı bölgelerde yer alan batı; akılcı dünyaya yani Grek ve takipçilerine mukabilken, doğu; hikmete karşılık gelir.

İslamcılık bir siper sanatıdır neredeyse. Batı’nın İslam karşısında aldığı tavra karşı kendini sipere alma biçimidir. İdeolojiden çok duruştur, bakış açısıdır, bir tür savunma hattıdır.

Batı’nın çağrıştırdığı ilk anlam neydi? Modernliğin ve gelişmişliğin simgesi haline gelmiş bir yaşam alanı mı, yoksa bireysellik diyerek yanıp tutuşan insan topluluğu mu? Belki hepsinden biraz biraz, belki de sadece dört ana yönden biri. Medeniyet kelimesinin kafalarda böylesine soyut kaldığı günümüzde “Batı” kavramının insanlarda ne hissettirdiğini öğrenmek için sokağa sorduk.