Ben’den O’na geçişin hikâyesi

Ayşe Eyyüpkoca Atila 10 Ağustos 2018, Cuma

Birkaç hafta evvel kendi iç dünyama ve nerden nasıl geldiğini bilmediğim bir arayışa kapandığım bir yalnızlık anında, kütüphanemin önünde durdum ve raflara uzun uzun bakındım. Beni, içsel çatışmalarımın ve sorularımın girdabından alıp daha şairane bir gerçekliğin ortasına götürecek bir kitap çekti ruhum. Yıllar önce okuduğum yahut okuduğumu sandığım O ve Ben'e uzandı elim. İyi ki de uzandı…
Üstat Necip Fazıl Kısakürek… Hayatı daha en baştan muazzam bir şeyi bulmanın cereyanı içinde akan, şu veya bu herhangi bir vesilenin hassasiyeti içinde "birini" arayan, "Tek dava O'nu bulmakta, bulduracak olanı bulmakta" diyen ve bu şekilde ömrünü geçiren şair… Necip Fazıl'ın kendi hayat hikâyesini yazdığı O ve Ben, ciğerlerinin muhtaç olduğu havaya ulaşma gayreti içinde olan bir şairin ne pahasına olursa olsun "ol"maya çalışmasının ürünü. 1904-1934 yılları arası "Tanıyıncaya Kadar" adını verdiği ilk bölüm, fikir çilelerini, idrakini kurcalayışlarını, yarı hikmetli, yarı mecnun, tırnaklarını çocuk ruhunun zarına geçirip bir arayışın cenderesinde geçirdiği yıllarını anlatmakta.
Necip Fazıl'ın otobiyografisi, dile getirilmesi güç ruhsal çalkantılarını bütün canlılığıyla kavramamızı sağlıyor. O'nun kendi hayatına ilişkin kaleme aldığı her biri birbirinden müstesna bu anekdotlar, diğer yandan yitik ve umutsuz olan bu çağ insanının acısının can çekiştirici sırrına daha çok yaklaşmamızı sağlayacak bir yol çiziyor. O'nun ruhunda var olan ama asla patolojik bir boyut halini almamış iç çatışmalar, sorular, cevaplar ve çoğu zaman cevabı olmaksızın sorulmuş sorular derin bir duyarlılık mahiyetindedir. Böylece Necip Fazıl'ın zekâsı ve duyarlılığı sadece şiirlerinde değil; içe dönmek, aramak ve bulmakla ilgili hayret içeren sorularla da su yüzüne çıkmıştır. Henüz 20'li yaşlarında defterine yazdığı şu düşünceler onun arayışının derinliğini nasıl da ortaya koyuyor: "Öldükten sonra ebedi hayat… Cennet veya cehennemde ebediyet… Sonu olmamak… Hep var olmak, hep var olmak... Bu dünyadaki devam ölçüsüne göre nasıl kavranır bu iş? Akıl patlamaz da ne yapar?"
O ve Ben'in ikinci bölümünde, 1934-1943 yılları arasında aradığı şeyi, efendisi Seyyid Abdulhâkim Arvasi hazretleri vesilesiyle bulduğunu görüyor, bununla beraber yepyeni bir yolda tüyler ürpertici bir teslimiyet, bir dönüşüm ve oluşuma şahitlik ediyoruz. Bundan sonra ise Müslüman bir şair sıfatıyla tecrit edilip kendi yalnızlığı içinde devleşen üstat; şiir, dava, tarih, millet, Büyük Doğu ve sürgün ekseninde dillere destan bir tarih yazıyor. Hiç kuşkusuz tekrar tekrar okunası bir kitap O ve Ben. Ben'in ben'den soyunuşu ve O'na geçişi… İşte asırlara damgasını vuracak olan bir şairin hayat hikâyesi.

Benzer Haberler

Nuri Bilge Ceylan ilginç karakterler ile bezemiş filmi. Taşranın nerede, ne zaman karşınıza çıkacağı belli olmayan insanları gibi, Ahlat Ağacı da seyirciyi şaşırtıyor çoğu yerde. Başka bir ifadeyle şehir hayatına gömülmüş günümüz insanına taşranın perdesini aralıyor.

Mevlit, Peygamberimizin doğuşunu anlatan şiir türüne verilen isim fakat Süleyman Çelebi’nin yazdığı Vesiletü’n Necat isimli mevlit öyle bir hale geldi ki artık türün ismi sadece bu şiirle anılır oldu. Bir şiirin dini bir ritüel haline gelmesi ise ancak Süleyman Çelebi’ye nasip oldu. Düşünün, vefat edenlerin ardından 7’sinde 40’ında yahut 52’sinde hep Mevlit okundu. Bunu sadece zahiri sebeplerle açıklama imkânımız yok. Burada nasip söz konusu. Peygamber sevgisinden doğan bir nasip. Vesiletü’n Necat’a yakın bir hürmete mazhar olan diğer metin ise İstiklal Marşı. Türk milletinin peygamber sevgisi ve vatan sevgisinin nasıl olduğunu anlamak için Vesiletü’n Necat’ın ve İstiklal Marşı’nın halk tarafından nasıl karşılandığına bakmak gerekiyor. İkisi de bir milleti ayakta ve diri tutan unsurlardan… Bu sayıda Vesiletü’n Necat’ın şairini anlattık.

1839 Tanzimat ve 1856 tarihli Islahat Fermanlarında yer alan bazı hükümlerde, gayrimüslimlere bir kısım ayrıcalıkların tanınması kimi zümreleri fazlasıyla rahatsız etmişti. Esas amacı devlette ikbal bulmaktan ibaret olan sözde ulema kesimi, fermanlarda bahsi geçen mevzuların şeriata aykırı olduğunu savunmaya başlayarak kendilerine bir meşruiyet alanı oluşturmaya çalışıyordu. Sultan Abdülmecit’in Islahat Fermanı’nı ilan etmesinden kısa bir süre önce Rusya ile yapılan Kırım Savaşı sonrasında devletin içine düştüğü maddi darboğazı da fırsata çevirmeye çalışan bu zevat, yaşanılan ekonomik krizin esasen padişahın ve bazı devlet adamlarının müsrifliğinden kaynaklandığı yönünde bir kamuoyu oluşturmaya çalışıyordu. Hem padişahın hem de krizde dahli olan devlet adamlarının görevlerinden el çekmeleri halinde krizin kendiliğinden çözüleceği yönünde bir propaganda süreci yürütmelerine rağmen halk kesimlerinden beklediği desteği bulamamışlardı. Bahsi geçen kesim, halktan yeterli teveccühü göremeyince, amaçlarını darbe yoluyla gerçekleştirmeye karar vermişlerdi!

Türk fikir ve edebiyat hayatı 20’nci yüzyılın başından itibaren dergilerle şekillenmeye, dergiler üzerinde ilerlemeye başladı. Tabii o vakitlerde mecmua anlayışından ziyade haftalık yahut on beş günlük gazete anlayışı vardı fakat o gazeteler bugünün gazete anlayışından ziyade dergi fikrine daha yakındı. Bugün Türkiye’de söz sahibi olmuş ne kadar fikir adamı, şair ve yazar varsa hepsinin yolu dergilerden geçti. Bu sayfada İslami camianın dergilerinden bazılarına yer verdik.