Dünya darbelere oldukça alışık

Ülkemizde 15 Temmuz'da gerçekleşen darbe girişimi dünyada pek çoklarını şaşkınlığa sürüklese de aslında yeryüzü darbelere oldukça alışık. Dünyadaki darbe girişimlerini tasnif eden Florida ve Kentucky üniversiteleri araştırma görevlileri Jonathan Powell ve Clayton Thyne'a göre 15 Temmuz darbe girişimi 2'nci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan 'Yeni Dünya Düzeni' içinde gerçekleşen 475'inci darbe girişimi oldu. Powell ve Thyne'ın tasnifine göre bu darbeler içinde 236'sı darbeciler lehine başarılı olurken 239'u ise başarısızlıkla sonuçlandı. Yani her iki darbeden biri bastırıldı. Bu oran 1960'tan beri Türkiye'de gerçekleşen ve üçü amacına ulaşan darbe girişimleri açısından da geçerli görünüyor. Ülkemiz darbe sicili açısından demokrasi karnesinde pek iyi bir görünüm sergilemese de çok daha kötü durumda olanlar var. 1950'den beri 475 darbe 94 ülkede gerçekleşti. Bunlar arasında darbe şampiyonluğu Bolivya'ya ait. 1950'den 1984'e kadar 34 yıllık süreçte 23 darbeye sahne olan ülkede darbeciler tam 11 defa başarılı oldular, 12 defa ise yakayı ele vermekten kurtulamadılar. İkinci sırayı ise 7'si başarılı 20 darbe ile Arjantin aldı. Sorun şu ki bu iki darbe şampiyonu ülke 1980'lerin başından beri darbeyi unutmuşken aynı unutkanlık bir türlü Türkiye'ye nasip olmuyor. Her ne kadar 146 darbe gören Güney Amerika'nın adı çıkmış olsa da darbe konusunda en bereketli topraklar Afrika'da bulunuyor. Son 65 yıllık tarih diliminde kıta 201 darbe girişimi yaşadı. Son 10 yılın en hareketli bölgesi ise Batı Afrika: Dünyada son 10 yılda gerçekleşen 19 darbenin 8'i bu bölgede oldu. 2000 yılından beri dünyada 12'si başarılı 30 darbe girişimi olsa da 123 darbenin gerçekleştiği 1960'larla kıyaslandığında dünyanın bu anlamda hayli yol kat ettiğini söylemek mümkün.